Nöbetçi Eczaneler
Yaşanan çeşitli tansiyonların akabinde son devirde AB-Türkiye ortasında olumlu gündeme odaklanılarak iş birliğini tekrar ön plana çıkarma ve bağlantıları yine canlandırma tarafındaki gelişmeler dikkati çekiyor.
Bu çerçevede her iki tarafa da yarar sağlayacak mevzuların başında ekonomik alakaları daha da canlandırmak ve bunun ana ögesi olan Gümrük Birliği’nde yaşanan külfetleri giderecek adımlar atmak ön plana çıkıyor.
Türkiye ve AB ortasında 1996 yılında yürürlüğe giren Gümrük Birliği, geçen 28 yılda değişen global ticaret uygulamalarıyla ortaya çıkan yeni meseleler karşısında yetersiz kalıyor.
Karşılıklı yıllık ticaret 200 milyar doları bulmasına karşın, Gümrük Birliği’nin günümüz ticaretindeki ihtiyaçlara ahenk sağlaması için süratle güncellenmesi gerekiyor.
Her iki taraf da bu durumun farkında fakat son yıllarda ilgilerde yaşanan tansiyonlar bilhassa AB tarafının bu alanda somut adım atmamasıyla sonuçlanmıştı.
Özellikle Türkiye’deki seçim sürecinin sona ermesi ve başta Rusya-Ukrayna savaşı olmak üzere global sınamaların Türkiye’nin kritik rolünü tekrar ortaya koyması ile karşılıklı diplomatik adımlar, Türkiye-AB bağlantılarının geleceği hakkında daha optimist bir ortama neden oldu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu mevzuda yaptığı son açıklamasındaki, “Avrupa Birliği ile ticaretimize yeni bir boyut kazandırmak üzere Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik çalışmalarımızı yoğunlaştıracağız” tabiri bağların ilerletileceği ana ögelerden birinin de ticaret olduğunu ortaya koydu.
AB’DEN ÜST SEVİYE ZİYARET
AB Kurulu Komşuluk ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi’nin bu hafta gerçekleştirdiği Ankara ziyareti, AB’nin kilit ortak ve aday ülke olan Türkiye ile bağlantıları ileriye taşıma eforlarını ağırlaştırmayı amaçladığını somutlaştırdı.
Varhelyi, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ve Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş ile görüşmeler gerçekleştirdi.
Temaslarında Türkiye ile Gümrük Birliği, piyasaya erişim ve vize kolaylaştırması alanlarında ilerlemeye hazır olduklarını belirten Varhelyi, bu mevzulara ait epey optimist olduğuna işaret etti.
İLERLEMEDE KARARLILIK
Varhelyi, münasebetlerde süratle ilerlenmesi mümkün olan alanları, Gümrük Birliği, piyasalara erişim, güç, teknoloji ve besin olarak sıraladı ve bu bahislerde yıl sonuna kadar somut olumlu adımlar atılabileceğine dikkati çekti.
Ticaret Bakanı Bolat’la yaptığı görüşmeye ait toplumsal medya hesabından paylaşımda bulunan Varhelyi, “Türkiye, AB’nin 6’ncı en büyük ticaret ortağıdır. Gümrük Birliği’nin güncellenmesini de göz önünde bulundurularak, ticareti rahatsız eden ögelerle süratli bir biçimde uğraş edilmesinde daha fazla ilerleme sağlamaya kararlıyız.” mesajını paylaştı.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da, Varhelyi ile yaptığı görüşmede Gümrük Birliği konusunda somut adımların neler olabileceğini konuştuklarını, Gümrük Birliği güncellemesiyle ilgili müzakerelerin bir an evvel başlaması konusunda hemfikir olduklarını, gelecek hafta prestijiyle heyetlerin bir ortaya geleceğini, çalışmaların sürat kazanacağını tabir etti.
TEKNİK SEVİYEDE ÇALIŞMALAR BAŞLIYOR
Ticaret Bakanı Bolat ise Varhelyi ile yaptığı toplantıya ait, “Görüşmede Gümrük Birliği’nin güncellenmesi sürecine yönelik müzakerelerin başlatılması için ortak tartışma mevzularımızı, yeşil dönüşüm başta olmak üzere AB ile ortak projelerimizi, bilhassa bu alanlarda AB ile finansman alanındaki iş birliğimizi ele aldık. Ekim ayında ticaret çalışma küme toplantılarında teknik seviyede çalışma başlayacak. Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı AB ile ticari ve ekonomik iş birliğini karşılıklı adımlarla çok daha üstlere taşıyacağız.” açıklamasında bulundu.
GÜMRÜK BİRLİĞİ HAKKINDA
AB ve Türkiye ortasında malların özgür dolanımını ve ortak bir dış tarifenin uygulanmasını düzenleyen Gümrük Birliği’nin mevcut durumda kapsamı işlenmiş tarım eserleri de dahil sanayi eserleriyle sonlu.
Gümrük Birliği ile birlikte Türkiye- AB ortasında sanayi eserleri ticaretinde gümrük vergileri, ölçü kısıtlamaları ve eş tesirli tedbirler ortadan kalkmış oldu. Böylelikle Türkiye, üçüncü ülkelere yönelik AB’nin belirlediği ortak gümrük tarifesini uygulamaya koydu.
SORUNLAR
Gümrük Birliği, Türkiye’ye ekonomik olarak pek çok kazanım sağlamış olmasına rağmen eskimiş yapısında çok sayıda sorun mevcut. AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı hür ticaret mutabakatlarına Türkiye’nin direkt taraf olmaması, Türkiye’den araçlara uygulanan kara yolu kotaları, Gümrük Birliği’nin işleyişiyle ilgili müşavere ve karar alma sistemlerinde Türkiye’nin kâfi ölçüde yer almaması en değerli meseleler ortasında.
Dünya ticaretindeki yeni uygulamalar karşısında ortaya çıkan meselelerin giderilmesi için Gümrük Birliği’nin süratle güncellenmesi ehemmiyet taşıyor. Gümrük Birliği kapsamının kamu alımları, hizmetler ve tarım bölümlerini de içerecek halde genişletilmesi karşılıklı ticareti artırmak için değerli.
AB’nin ticaretle ilgili mevzularında ve üçüncü ülkelerle yapacağı ticaret mutabakatlarında alınan kararlar Gümrük Birliği hasebiyle Türkiye’yi direkt etkiliyor. Buna karşın Türkiye’nin ticaret anlaşmalarındaki mevzuların müzakerelerinde masada yer almaması meselelere neden oluyor.
Gümrük Birliği’ndeki yapısal sıkıntıların bir kısmı Türkiye’nin AB üyesi olmaması ve masada yer almamasından kaynaklanıyor.
Türkiye, Gümrük Birliği ile yaşanan sorun ve problemlerin derhal giderilmesi için ağır görüşmeler yapıyor. Yıllık yaklaşık 200 milyar dolar düzeyindeki karşılıklı ticaretin daha da artması için mevcut Gümrük Birliği’nin süratle güncellenmesi gerekiyor.
Güncelleme konusunda yapılan çalışmalar 2014 yılında başlatılmış, müzakerelerin 2017 yılında başlaması öngörülmüştü lakin bu hususta AB tarafı somut adım atmadı.
Gümrük Birliği’ni güncellemeye ait resmi müzakerelerin AB Kurulu’nun Konsey’den yetki almasının akabinde başlaması gerekiyor. Fakat üye ülkelerden oluşan AB Kurulu, bu mevzuda adım atmış değil.
Bu hususta somut adım atılması için AB üyesi bütün ülkelerin onayı gerekiyor.
Daha evvel Almanya ve Hollanda çeşitli münasebetlerle bu alanda ayak diremişti. Lakin son periyotta bu ülkelerden bahisle ilgili olumsuz bir açıklama yapılmamış olması da bir bildiri niteliği taşıyor.
Şimdiye kadar siyasi nedenlerle adım atılmamış olan Gümrük Birliği güncelleme müzakereleri konusunda ilerleme sağlanmasında Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) ile alakaların de belirleyici olması bekleniyor.
Türkiye-AB bağlarında son devir yaşanan olumlu gelişmelerin karşılıklı ekonomik yararları olurken bunun Gümrük Birliği güncelleme sürecine katkı sunması da bekleniyor.