Avrupa’da büyük kriz patlak verdi! Dalga dalga yayılıyor

Avrupa’da merkez bankalarının tarihindeki en agresif para siyaseti sıkılaştırmasına ve güç fiyatlarındaki düşüşe karşın bir türlü toparlanamayan “inatçı enflasyon” sorun olmayı sürdürüyor.

Kovid-19 salgını sonrası tedarik zincirindeki sıkıntıların hafifleyerek sürmesi ve Rusya-Ukrayna savaşının tesiriyle başta besin, emtia, güç ve öteki temel gereksinim hususlarının fiyatları birçok Avrupa ülkesinde yüksek seyrini koruyor.

Uzun yıllar çok düşük enflasyon oranlarının akabinde yüksek inatçı enflasyon, Avrupa ekonomilerinde insanların hayat maliyetini her geçen gün artırıyor.

Özellikle düşük ve orta gelirliler çok yüksek besin fiyatlarıyla karşı karşıya. Çalışanlar yüksek enflasyon karşısında fiyat artışı talebinde bulunuyor.

Enerji fiyatları, geçen yılın sonunda euro para ünitesini kullanan 19 ülkede enflasyonu yüzde 10’nun üzerinde rekor düzeye çıkarırken, ömür maliyeti krizi kıtanın tüm ülkelerinde çalışanlara ziyan veriyor.

Avrupa’da sendikalar enflasyon üzerinde fiyat artışları talep ederken, insanların muhtaçlık duydukları şeyleri satın almalarının zorlaşması sokağa çıkmaktan diğer deva bırakmıyor.

Avrupalılar, Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle güç faturaları ve besin fiyatlarının yükseldiğini görürken, fiyat artışları yahut düzgün çalışma şartları talebiyle grevler, Rusya-Ukrayna savaşının akabinde ağırlaşan yüksek enflasyona reaksiyon olarak gerçekleşiyor.

Hükümetler artan besin ve güç fiyatlarıyla başka maliyetlerin vatandaşlara tesirini hafifletmek hedefiyle yeni tedbirler almaya devam etmesine karşın, çalışanların yüksek enflasyona karşı yüksek fiyat talepleri devam ediyor.

Avrupa Merkez Bankası (ECB) 1970’lerde yaşananlara benzeri bir ücret-fiyat sarmalının gelişeceği tarafında kaygılar taşıyor. Fiyatlar yükselerek çalışanları daha yüksek fiyat talep etmeye zorlarken, şirketleri karlarını korumak için fiyatları yükseltmeye zorluyor ve bu da daha da fazla enflasyona neden oluyor.

GREVLER SEYAHATLERİ ETKİLİYOR

Havalimanlarında global olarak yolcu sayıları Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını öncesi düzeylere dönmeye başlarken, Avrupa’daki grevlerin yaz tatili periyoduna kadar kaosa neden olabileceği belirtiliyor.

Geçen yıldan bu yana yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının tesirlerinin azalmasıyla beşerler seyahat etmeye yine başlarken, Avrupa havalimanlarında yaşanan işçi eksikliği binlerce uçuşun iptal edilmesiyle yaz tatili devrinde kaosa neden olmuştu. Hava yolu bölümünde işçi zahmeti yaşanan ülkelerde, seyahatler giderek “işkence” haline dönüşmüştü.

ALMANYA’DA GREV DALGASI

Almanya’da yüksek enflasyona karşı çalışanların artan ömür maliyetini dengelemek için yüksek fiyat talep etmesi nedeniyle bu yıl grev dalgasının yayılması dikkati çekiyor

Almanya’nın Hamburg, Köln/Bonn ve Düsseldorf havalimlarındaki güvenlik işçisinin 20 Nisan’da başlayan 48 saatlik ihtar grevi, uçak seferlerinin büyük kısmını durma noktasına getirirken, uçuşların iptal edilmesi 100 binden fazla yolcuyu etkiliyor.

Birleşmiş Hizmet Bölümü Sendikası (Ver.di) Stuttgart havaalanındaki güvenlik görevlilerini bugün iş bırakmaya çağırdı.

Alman Maden Kimya ve Güç İş Sendikası (IG BCE) ile Ver.di, yüksek enflasyona karşı güç alanındaki özel dal çalışanlarını 20 Nisan’da 1 günlük toplu ihtar grevine çağırmıştı.

Almanya’nın Demiryolu Çalışanları Sendikası (EVG) patron Alman demir yolu şirketi Deutsche Bahn’ı (DB) daha âlâ fiyata zorlamak için demir yolu çalışanlarını 21 Nisan’da 8 saatlik toplu ikaz grevine gitmeye çağırdı.

Almanya’da kitlesel ikaz grevlerinin eşlik ettiği kamuda fiyat artışlarına ait yürütülen müzakerelerin üçüncü cinsinde da mutabakat sağlanamamasının akabinde, taraflar tahkime gitti ve artık arabulucular fiyat artışlarına ait tahlil arıyor.

Öte yandan, Ver.di ve Almanya’nın Demiryolu Çalışanları Sendikası’nın (EVG) 27 Mart’ta ulaştırma kesiminde öncülük ettiği 24 saatlik ikaz grevinde uçak, tren ve otobüs seferlerinin büyük kısmını durma noktasına gelerek ülkede ulaşımı felç etmişti.

İSPANYA’DA GEÇİM KASVETİYLE BAŞLAYAN GREVLER

İspanya’da yüksek enflasyon kaynaklı geçim sorununun artmasıyla başlayan grevler en çok sıhhat, adliye ve ulaştırma dallarında tesirli oluyor. Ülkede maaş artışı talebiyle birinci olarak sıhhat çalışanları meydanlara indi.

Başta Madrid olmak üzere Endülüs, Galisya, Katalonya, Bask üzere birçok özerk idarede hekimlerin yaptıkları grevlerin kimileri sonuçlanırken, kimileri ise hala devam ediyor.

Madrid’de kasım 2022’den itibaren muhakkak saatlerde iş bırakan tabipler, mart ayı ortasında özerk idareyle vardıkları mutabakatla maaşlarında 450 ile 950 ortasında değişen artırım alarak grevi sonlandırdı.

Benzer sıkıntılarla adliye çalışanları da greve giderken, mahkeme katiplerinin 24 Ocak-27 Mart ortasındaki grevi, yapılan ortalama 600 avroluk artırımla sona erdi. Adliye memurları da katipler üzere maaş artırımı talebiyle 17 Nisan’da süresiz greve başladı.

Grevler ayrıyeten hava yolu, demir yolu ve kara yolu nakliyatında da görülüyor. Galisya bölgesi ile Zaragoza ve Alicante üzere kimi kentlerde otobüs sürücüleri farklı günlerde iş bırakacaklarını açıkladı.

Son olarak Air Europa hava yolu şirketinin pilotları maaş artışı taleplerinin karşılanmaması gerekçesiyle 1-4 Mayıs’ta greve gitme kararı aldı.

PORTEKİZ

İber Yarımadası’nın öbür ülkesi Portekiz’de maaş artışı talepleri en çok eğitim, sıhhat ve ulaştırma dallarındaki kamu çalışanlarında görülüyor. Ülkede öğretmenler, sıhhat çalışanları ve demir yolu çalışanları son 3-4 aydır sıklıkla greve giderek, düzenledikleri şovlarla seslerini duyurmaya çalışıyor.

Sol hükümet, 2023 yılında devlet memurlarının maaşlarını aylık 52 avro artışla (yüzde 3,6) brüt 2 bin 600 avroya kadar yükseltip, taban fiyata yüzde 8 artırım yapsa da sendikalar enflasyonun yüzde 8,4’lere çıktığını kaydederek, protestolarına devam ediyor.

İNGİLTERE

Son 41 yılın en yüksek enflasyon oranlarıyla karşı karşıya olan İngiltere’de geçen yılın ikinci yarısıyla birlikte grevler ile artırım taleplerinin lisana getirildiği protestolarda da artış yaşanıyor.

Hükümetin teklif ettiği maaş oranlarını, özlük haklarını ve çalışma şartlarını protesto eden birçok daldan kamu ve özel dal çalışanlarının öncelikli talebi, teklif edilen artırımın yüzde 10’u aşan enflasyonun üzerinde olması.

İş bırakma aksiyonuna katılanlar ortasında pratisyen doktorlar, hemşireler, öğretmenler, otobüs sürücüleri, liman çalışanları, gazeteciler, kamu işçileri, ceza avukatları, demir yolu, havalimanı, üniversite, havacılık ve posta servisi çalışanları başta olmak üzere, çok çeşitli meslek kümeleri yer alıyor.

Özellikle şubat ve mart ayında iki büyük grevle birçok dalın iş bıraktığı ülkede demiryolu çalışanlarının martta 4 gün iş bırakması ülkede yıllardır görülmemiş bir ulaşım kaosuna neden oldu.

Grevden hastaların etkilenmemesi için nöbetleşe greve çıkan yaklaşık 300 bin hemşire ile 70 bin pratisyen tabibin tersine sayısı binlerle söz edilmesine karşın kilit bir kesim olan pasaport ofisi çalışanlarının grevleri birçok seyahat planının aksamasına neden oldu.

Öte yandan, İngiltere’de Kamu ve Ticari Hizmetleri Sendikası (PCS), Londra Heathrow Havalimanı’nda güvenlik çalışanının mayısta 8 gün daha greve gideceğini duyurdu.

PCS, ayrıyeten Londra, Liverpool ve Glasgow dahil olmak üzere İngiltere’nin birçok havalimanlarında pasaport denetim işçisinin 3 Nisan’dan 5 Mayıs’a kadar grev gideceğini açıkladı. Havalimanlarında hudut Gücü işçisinin de 28 Nisan’da greve gitmesi bekleniyor.