Nöbetçi Eczaneler
-
Haber7 – ÖZEL
Uzun bir esaretin akabinde yine asli hüviyetine dönüştürülen Fatih Sultan Mehmet Han’ın emaneti Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi, 24 Temmuz 2020’de 86 yıl ortadan sonra özgürlüğüne kavuştu. Kılınan birinci cuma namazıyla yine cami haline getirilen Ayasofya, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan‘ın da katıldığı büyük bir merasimle yine ibadete açıldı. Kutsal mabet, açılışından bu yana geçen 3 yılda 21 milyon kişi tarafından ziyaret edildi.
Ayasofya Camii’nin yine özgürleştirilmesi için gerçekleştirilen aksiyonlar, tarih sahnesindeki yerini aldı.
İşte ‘Ayasofya Camii’ için verilen uğraşlardan öne çıkanlar…
İLK DAVET CEZASIZ KALMADI
1930’da onarım mazeretiyle kapatılan ve 1 Şubat 1935’te müze olarak açılan Ayasofya Camii’nin yine mescide çevrilmesi için birinci teşebbüs Demokrat Parti periyodunda gerçekleşti. 1951-1952 yıllarında Milliyetçiler Cemiyeti’nde yöneticilik yapan ve tıpkı vakitte Bediüzzaman Said Nursi’nin avukatlığını yürüten Avukat Bekir Berk, Ayasofya Camii’ni birinci defa basın yayın organlarında gündeme getiren isim oldu. Avukat Bekir Berk, hükümete açık mektup yazarak Ayasofya’nın müze olarak kalmasının Yunanı sevindirdiğini belirtti. Bekir Berk’e bu mektubu nedeniyle dava açıldı ve mecmuası kapatıldı.
SERDENGEÇTİ’DEN AYASOFYA İÇİN ŞİİRLER
Serdengeçti’nin 12 Haziran 1959 tarihli 30. sayısının tamamını Ayasofya davasına ayıran Osman Yüksel Fedai, kutlu mabetle ilgili şiirler yayımladı.
AYASOFYA CAMİİ İÇİN GÜR SEDA
1965 yılında Mehmet Şevket Eygi, Bugün gazetesinde çok sayıda yazı kaleme aldı. Tıpkı periyotta ünlü Şair ve Muharrir Necip Fazıl Kısakürek konferanslar verdi. Öteki taraftan bu dava sağ görüşe sahip siyasilerce sıklıkla gündeme getirildi.
3000 İMZALI 46 METRE UZUNLUĞUNDA ‘AYASOFYA’ DİLEKÇESİ
Ayasofya’nın müze olması nedeniyle halk, çeşitlik formda de yansılarını lisana getirdi. Birçok vilayette halk, dilekçeler yazarak Ayasofya’nın yine cami olmasını talep etti.
En dikkat çeken olay Bursa’da yaşandı. Mayıs 1965’te 3 bini aşkın imzalı 46 metre uzunluğunda dilekçeyle TBMM’ye müracaatta bulunan Bursalılar, İstanbul’un Fethi’nin sembolü Ayasofya’nın yine ibadethane çevrilmesini istedi.
ON BİNLERCE DİLEKÇE YAZILDI
17 Şubat 1966 tarihli Tercüman gazetesinde bir yazı kaleme alan muharrir Ahmet Kabaklı, Ayasofya ile ilgili günde ortalama 200 mektup aldığını ve bu dava için İnönü, Ürgüplü, Demirel hükümetlerine on binlerce dilekçe yazıldığını kayda geçmişti.
“AYASOFYA CAMİİ OLSUN” ÖNERGESİ VERİLDİ
1965’in sonlarına gerçek İzmir Senatörü Ömer Lütfi Bozcalı, Kastamonu Milletvekili İsmail Hakkı Yılanlıoğlu üzere siyasalların konuyu parlamentoya, basın ve halka taşımalarıyla konu alevlendi. Yunanistan’ın Kıbrıs tahriklerinin de tesirli olduğu bu atmosferde 1965’in Devlet bakanı Ref’et Sezgin “Ayasofya, cami haline getirilmeli” diye basına beyanat verdi. Bu beyanat üzerine Kütahya Milletvekili Kemal Kaçar ve Manisa Milletvekili Sami Binicioğlu Meclis Başkanlığı’na “Ayasofya Minarelerinde ezan okunsun” önergesi verdi.
DEMİREL, FATİH’İN VAKFİYELERİNİ ÇEVİRTTİ
Eski Başbakan Süleyman Demirel 12 Mart 1971 Muhtırası öncesi, partisi iktidara gelirse Ayasofya’yı cami olarak açacağını yakın arkadaşlarına açıkça seçmenlerine de imalarla söz etti. Bu periyotta Fatih Sultan Mehmet Han’ın vakfiyelerini latin harflerine çevirtti.
ECEVİT’TEN ‘RESİM’ BAHANESİ
1973 yılında Ulusal Görüş’ün merhum başkanı Necmettin Erbakan’ın ortağı olduğu CHP-MSP koalisyonunda Başbakan Bülent Ecevit’e “Ayasofya’nın cami kısmını ibadete açacak mısınız?” sorusu yöneltildi. Ecevit ise, “Ayasofya’da bir kadro fotoğraflar vardır; Müslümanlar fotoğrafların bulunduğu yerde namaz kılmazlar” mazeretini öne sürdü.
NAMAZLI PROTESTO
15 Mayıs 1976 tarihli Vesika Dergisi’nde yer alan haberde, Ulusal Türk Talebe Birliği mensubu gençlerin Ayasofya’da namaz kılarak basın açıklaması yaptığı kayda geçti. Gençlerin, Ayasofya’nın yine mescide çevrilmesini talep ettiği belirtildi.
MUHAMMED ALİ, ‘AYASOFYA’ MİTİNGİNDE
Ekim 1976’da düzenlenen Ayasofya mitingine devrin Ulusal Selamet Partisi Genel Lideri ve Ulusal Görüş başkanı Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın davetiyle dünyaca ünlü Müslüman boksör Muhammed Ali Clay da katıldı. Muhammed Ali’nin dayanak verdiği mitingde “Ayasofya’yı açacağız” iletisi verildi.
HER CUMA AYASOFYA’DA NAMAZ
Milli Türk Talebe Birliği (MTTB) mensubu gençlerin öncülüğünde Ayasofya aşkıyla yanıp tutuşan Müslümanlar, her cuma kutsal mabette ibadetlerini yerine getirmesi büyük rahatsızlık oluşturdu.
Mayıs 1977’de Ayasofya’da namazlarını eda etmek isteyen binlerce şahsa polis ve jandarma aracılığıyla engel olundu.
ERBAKAN: BİR CUMA AYASOFYA’YI AÇACAĞIZ
Her ortamda Ayasofya’nın aslına döndürüleceğini açıklayan Erbakan, Haziran 1977’deki Fetih Mitingi’nde kıymetli bildiriler verdi. “Zincirler kırılacak, Ayasofya açılacak” sloganlarının birinci sefer lisana getirildiği bu mitingde Erbakan, “Bir Cuma Ayasofya’yı ibadete açacağız” açıklamasını yaptı. Erbakan, “Aziz kardeşlerim, Sultan Fatih’in vakfı olan Ayasofya Camii’ni en kısa vakitte tekrar ibadete açacağımızı bugün buradan bütün dünyaya ilan ediyorum.” diye konuştu.
DARBECİ İDARE OKUNMAYA BAŞLAYAN EZANLARI TEKRAR SUSTURDU
Sultan Abdülmecid’in yaptırdığı Hünkâr Mahfili, 8 Ağustos 1980’de Süleyman Demirel tarafından ibadete açıldı ve Ayasofya’dan tekrar ezanlar okunmaya başladı. Lakin 1 ay sonra darbeyle hükümeti deviren 12 Eylül Cuntası, Ayasofya Camii’ndeki ezanları tekrar susturdu.
AYASOFYA’DA KÜÇÜK BİR ALANDA İBADET İZNİ
Darbeci idare tarafından onarım mazeretiyle kapatılan Hünkar Mahfili, Cumhurbaşkanı Turgut Özal periyodunda 10 Şubat 1991’de tekrar açılarak kısmi bir alan namaz kılmaya tahsis edildi.
SHP’DEN “AYASOFYA AÇILIRSA KOALİSYONU BOZARIZ” TEHDİDİ
1994 yılında Ayasofya’nın yine ibadete açılması gündeme gelince dönemin CHP’si olan Erdal İnönü liderliğinde SHP, bu talebe karşı çıktı.
İktidarda bulunan koalisyon ortağı SHP’nin genel sekreteri Fikri Sağlar, “Ayasofya ibadete açılırsa biz de koalisyonu bozarız” diyerek o günkü davetlere rest çekti.
PAPA’DAN ‘AYASOFYA’ TALEBİNE REAKSİYON YAĞDI
21 Eylül 2006 tarihinde Türkiye’yi ziyaret edecek olan Papa 16’ncı Benediktus’un Ayasofya Camii’nde ibadet etmesine yönelik isteği halkın reaksiyonunu çekti. Vatikan’ın İstanbul Temsilcisi, “Papa, Ayasofya’da iki saniye diz çökse ne olur?” teklifinin akabinde Kasım ayı içerisinde çeşitli protestolar düzenlendi.
Bu protestoların en dikkat çekeni ise Alperen Ocakları tarafından gerçekleştirildi. İçeriye giren protestocu küme, evvel basın açıklaması yaptı, daha sonra namaz kılarak Ayasofya’nın özgürlüğü için sloganlar attı. Ayasofya’ya gelerek demokratik reaksiyonunu lisana getiren küme, Ayasofya’ya gelen polisler tarafından gözaltına alındı.
KADİR GECESİ AKTİFLİĞİ VE SABAH NAMAZI
Günden güne büyüyen ve karşılık bulan Ayasofya hasretine artık kayıtsız kalınamazken Temmuz 2016’de Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından Kadir Gecesi etkinliği düzenlendi. Kadir Gecesi sabahında ise Ayasofya Camii minarelerinden uzun bir ortanın akabinde birinci defa Sabah Ezanı okundu. Bu aktiflik ve ezan Yunanistan’ı rahatsız etti.
AYM’DEN ‘AYASOFYA’ KARARI
Ekim 2018’de Anayasa Mahkemesi (AYM), Sürekli Vakıflar Tarihi Yapıtlara ve Etrafa Hizmet Derneği’nin başvurusu üzerine Ayasofya Camii’nin yine açılışıyla ilgili dikkat çeken bir karar verdi. AYM, “kişi bakımından yetkisizlik” nedeniyle başvuruyu reddetti.
İSMAİL KANDEMİR’İN ‘AYASOFYA’ MÜCADELESİ
Ayasofya’nın tekrar cami hüviyetine kavuşmasında tüzel gayret veren Sürekli Vakıflar Tarihi Yapıtlara ve Etrafa Hizmet Derneği Lideri İsmail Kandemir, 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Heyeti kararının iptali istemiyle Danıştay 10. Dairesine, 2005 yılında dava açtı. Lakin dava Danıştay tarafından reddedildi.
Kandemir, bu karara karşın yılmadı ve Danıştay’a kelam konusu kararın iptali için tekrar başvurdu. Danıştay 10. Dairesi, 2008’de ise Ayasofya Camii’nin müze olarak kullanılmasında hukuka terslik bulunmadığına işaret ederek davayı reddetti.
Ekim 2018’de AYM, derneğin başvurusunu, “incelenmeksizin kişi bakımından yetkisizlik” nedeniyle kabul edilemez buldu.
İsmail Kandemir’in başkanlığını yaptığı Daima Vakıflar Tarihi Yapıtlara ve Etrafa Hizmet Derneği “Ayasofya’nın mescitten müzeye dönüştürülmesine yönelik Bakanlar Konseyi kararının iptali” istemiyle yeniden Danıştay’a dava açtı. Davanın duruşması 2 Temmuz 2020 tarihinde gerçekleşti. Öbür Danıştay kararlarının bilakis bu duruşmadan olumlu bir sonuç çıkacağına dair kamuoyunda önemli bir beklenti oluştu. Daha karar açıklanmadan haberler basında yer almaya başladı.
DANIŞTAY VE ERDOĞAN’DAN SON NOKTA!
10 Temmuz 2020 tarihinde Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya’nın mescitten müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Konseyi kararını “Ayasofya’nın vakıf senedindeki cami vasfı dışında kullanımının ve öteki bir gayeye özgülenmesinin hukuken mümkün olmadığını” belirterek iptal etti.
Kararın akabinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanlığının 2729 numaralı kararı ile Ayasofya’yı tekrar ibadete açtı ve 86 yıllık hasreti sonlandırdı. Cumhurbaşkanı kararı ile Ayasofya, Diyanet İşleri Başkanlığı’na devredilerek tekrar cami statüsüne kavuştu.
AÇILIŞ BÜYÜK SEVİNÇ UYANDIRDI
Pandemiye karşın halk, Ayasofya’nın tekrar mescide çevrilmesini büyük bir sevinçle karşıladı. 24 Temmuz 2020’de Cuma namazı ile birlikte açılan Ayasofya Camii’ne vatandaşlar akın etti. Ayasofya Camii’nden taşan kalabalık, Sultanahmet Meydanı’nı da doldurarak Fatih’teki temas sokaklarını dolup taşırdı.
