Nöbetçi Eczaneler
Gazeteci, müellif Mehmed Şevket Eygi’nin vefatının üzerinden 4 yıl geçti.
Kolağası Neşet Bey’in torunu olan Eygi, 7 Şubat 1933’te Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde Mehmet Sait ve Seher Hanım’ın tek çocuğu olarak dünyaya geldi.
Öğrenimine 1940’ta, şimdiki ismiyle Galatasaray Lisesi olan Mekteb-i Sultani’de başlayan Eygi, Abdi İpekçi, Mümtaz Soysal, Turgay Şeren ve Memduh Gökçen ile okul arkadaşı oldu.
Yazar Eygi, Galatasaray Lisesindeki tahsili sırasında âlâ derecede Fransızca öğrendi, Osmanlı nazırlarından Raşit Erer, Aydın milletvekili Enver Tekand, şair Orhan Şaik Gökyay, edebiyat tarihçisi Nihad Sami Banarlı ve şair Ahmet Kutsi Tecer’den ders aldı.
Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesini 1952’de kazanan Eygi, fakültede Cemal Süreya ve Sezai Karakoç’la diplomasi kısmında eğitim gördü.
Mehmed Şevket Eygi, Fransız hükümetinin Ankara’daki kültür merkezinde çevirmenlik de yaptığı üniversite yıllarını, bir röportajında şu sözlerle aktarmıştı:
“Galatasaray’ı bitirip Ankara Siyasal Bilgilerde okumaya başladığım vakit, akvaryumdan çıkarılıp denize atılmış bir balık üzere hissetmiştim kendimi. O tarihlerde, bugünkü üzere anarşi yoktu. Siyasaldaki sağcı, mürteci, solcu ve entelektüel gençler, edebi, fikri, kültürel, toplumsal bahislerde dostça tartışabiliyordu. Edebi hususlarda fakültenin en parlak Müslüman genci Sezai Karakoç’tu. Cemal Süreya ile öbür solcu arkadaşlarımızla kantinde çay içip rahat rahat sohbet edebiliyorduk.”
“Yeni İstiklal”de gazeteciliğe başladı
Üniversiteden 1956’da mezun olan Eygi, Diyanet İşleri Başkanlığında mütercim olarak 2 yıl misyon yaptı, bir mühlet de Ömer Nasuhi Bilmen’in özel kalem müdürü olarak çalıştı.
Usta muharrir, 1957’de 10 kişilik bir kümeyle “İslam” adlı bir mecmua çıkarmaya başladı.
Eşref Edib’in yayımladığı Sebilürreşad mecmuasında birinci yazısını okurların beğenisine sunan Eygi, askerliğini yedek subay olarak 1958-1959’da tamamladı.
Yazar Eygi, 27 Mayıs 1960 ihtilali periyodunda memurluktan istifa ederek, gazetecilik yapmak üzere İstanbul’a yerleşti. Yetenekli İz’in teklifiyle idaresine getirildiği ve haftalık olarak yayınlanan “Yeni İstiklal”de gazeteciliğe başlayan Eygi, yeniden bu süreçte Bedir Yayınevini kurdu.
Yarım asrı aşan gazetecilik hayatının kıymetli bir kısmını mahkeme salonu ve cezaevlerinde geçiren usta kalem, birinci olarak Adnan Menderes’in 1961’deki idam yıl dönümünde kaleme aldığı “Zulümlerin en alçakçası kanunların gölgesinde yapılandır” başlıklı yazı nedeniyle tutuklandı.
6 yıl yurt dışında yaşadı
Mehmed Şevket Eygi, 1966’da “Bugün” gazetesini çıkarmaya başladı ve 1968’de “Babıali’de Sabah” gazetesini satın aldı. Günde yaklaşık 90 bin baskı yapan, takımında Necip Fazıl Kısakürek, Şule Yüksel Şenler ve Nizamettin Nazif Tepedelenlioğlu’nun da bulunduğu “Bugün” gazetesi ile “Babıali’de Sabah” gazetesi Nihat Erim iktidarı tarafından süresiz olarak kapatıldı.
Usta muharrir, 1969’un ocak ayında hacca gitmek maksadıyla Türkiye’den çıkış yaptı. Eygi, bir ay sonra gerçekleşen ve tarihe “Kanlı Pazar” olarak geçen olaylar sonrası açılan davalar sebebiyle 6 yıl Suudi Arabistan, Ürdün, Lübnan ve Almanya’da yaşadı.
Yurt dışında kaldığı periyotta de makalelerine devam eden Eygi, bir söyleşide o periyodu şu sözlerle aktarmıştı:
“Egemen azınlıkların vesayet rejimlerinde fikir ve inançlarımdan ötürü çok çektim, mahkemelerde süründüm. Cezaevlerinde yattım. 6 sene yurt dışına çıkmak zorunda kaldım. Her iki ‘günlük gazetem’ batırıldı. Ulusal Gazetede 20 yıldan beri yazıyorum. Hiçbir iç baskıya ve sansüre uğramadım. 28 Şubat’tan sonra Devlet Güvenlik Mahkemelerinde aleyhimde bir sürü dava açıldı. Kimi mahkumiyet kararları verildi fakat kanunlarda değişiklik olduğu için paçayı sıyırdım… Basın özgürlüğü dışta olan bir özgürlük değildir. Gazetecinin içinde özgürlük yoksa dıştaki özgürlükten yararlanamaz.”
1991’den vefatına kadar Ulusal Gazete’de yazılar yazdı
Türkiye’ye 1974’te dönen Eygi, sahibi olduğu Bedir Yayınevi ile ilgilendi, 1976’da çıkarmaya başladığı, haftalık yayımlanan “Büyük Gazete”deki yazılarında “Ubeydullah Küçük” müstear ismini kullandı.
Eserlerinde Ali Fuat Başgil, Eşref Edip, Nurettin Topçu, Mehmed Zahid Kotku, Pir Sami Efendi ve Muzaffer Ozak’ın görüşlerinden yararlanan Eygi, 1986’da çıkan Yeni Haber gazetesinde günlük yazılar yazdı, 1988’de Vakit gazetesinin genel yayın direktörlüğünü yürüttü, birkaç ay da Hürriyet kümesinin çıkardığı Son Çağrı’da yazılarını kaleme aldı.
Yazar Eygi, 1991’den vefatına kadar Ulusal Gazete’de “Takvimden Yapraklar” isimli köşede okurlarıyla buluştu. Gazetedeki “Din Düşmanlığı Terörü” başlıklı yazısından ötürü 9 Ekim 2002’de bir yıl 8 ay mahpus cezasına mahkum edildi, 2006’da ise bir yazısında halkı kin ve düşmanlığa teşvik ettiği teziyle bir yıl mahpus cezasına çarptırıldı.
Yazılarında gençlerin kendi lisanına vakıf olmasını istiyordu
Gurme tarafıyla da bilinen usta müellif, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri olduğu 1995’te, Çamlıca Toplumsal Tesisleri’nin dekorasyonu ve tanzimi vazifesinde bulundu..
Mehmed Şevket Eygi, yazılarında Osmanlı Türkçesine çok bedel verdi. Bilhassa gençlerin kendi lisanlarına vakıf olmalarını isteyen müellif, bir açıklamasında şunları söylemişti:
“Büyük konuşanlar, büyük Türkçe bilmeli, en az 100 bin sözlük edebi Türkçe’nin ufuklarında dolaşabilmelidir. Fuzuli’siz, Pir Galib’siz, Evliya Çelebi’siz, Ziya Paşa’sız, Namık Kemal’siz, Ahmed Cevdet Paşa’sız hatta Tevfik Fikret’siz büyük Türkiye olmaz. Bırakın büyük Türkiye’yi, bunların Türkçesi olmadan Türkiye yaşamaz, sürünür fakat. Varlıklı lisan ve edebiyat olmadan köy olmaz, kasaba olmaz.”
Bir İstanbul beyefendisi edasıyla her vakit kullandığı fes, takke ya da kalpağını vefatına kadar başından çıkarmayan müellif, Türkiye Müslümanlarının kıyafeti konusunda da kaleme aldığı bir yazıda, “Türkiye ikliminde yaşayan Müslümanlar serpuşlarıyla, kılık kıyafetleriyle üstünlüklerini özelliklerini tebarüz ettirmelidir.” ifadelerini kullanmıştı.
Usta müellif, Yeni İstiklal ve Büyük Gazete isimli haftalık gazetelerle, Bugün ve Babıalide Sabah isimli iki adet günlük gazeteyi Türk matbuatına sundu.
Basın İlan Kurumunun çıkardığı Basın Hayatı mecmuasında Mehmet Köşker’e açıklamalarda bulunan Eygi, hayalindeki gazeteyi şu sözlerle anlatmıştı:
“Günde 12 sayfa çıkacak. Yarısı önemli haberler, fotoğraflar, tahliller, röportajlar, başka yarısı ilanlar… İlanlar gazetenin masraflarını karşılayacak ve yurt sathında her gün bir milyon adet ücretsiz dağıtılacak. İçeriği o kadar meraklı ve ilgi uyandırıcı olacak ki, halk televizyonlarını kapatıp o gazeteyi okuyacak. Yapana, becerene, aşk olsun diyorum…”
Birçok kediyle tıpkı konutta yaşadı
Hiç evlenmeyen, titiz, hassas ve yürekli bir karaktere sahip olan Eygi, tıpkı vakitte kedisever biri olarak hayatı boyunca birçok kediyle tıpkı konutta yaşadı.
Mehmed Şevket Eygi, 12 Temmuz 2019’da kalp rahatsızlığı nedeniyle kaldırıldığı hastanede 86 yaşında vefat etti. Eygi’nin naaşı, Fatih Mescidi’nde ikindi namazını müteakip kılınan cenaze namazının akabinde Merkezefendi Mezarlığı’na defnedildi.
Mehmed Şevket Eygi, “Gençler Direniniz” başlıklı yazısında şu tespitleri okurla paylaşmıştı:
“Cahilliğe ve kültürsüzlüğe direniniz, bilgili, geniş kültürlü Müslümanlar olunuz. Şu iki mevzudaki kültürünüz yüksek olmalı: İslam kültürü, genel dünya kültürü. Ahlaksızlığa karşı direniniz. Bugün dünyada Müslüman olmayan birçok ülke var ki, İslam ve Kur’an ahlakına bizden daha fazla yakınlar ve uyuyorlar. Mesela Yeni Zelanda, Japonya… Siz ahlak ve fazilet bakımından onlardan yüksek olmalısınız. Sizi lisan ve edebiyat bakımından cahilliğe, geriliğe mahkum ediyorlar, direniniz. Çok yüksek düzeyde edebiyat kültürüne sahip olunuz. Sakın ben inşaat mühendisi, tarımcı, maliyeci olacağım bana edebiyat gerekmez üzere aptalca laflar etmeyiniz. Yalnızca edebiyat yetmez ancak ne kadar edebiyat kültürün varsa o kadar düşünebilirsin. İslam’ın yüzeyinde kalmayınız. Derinliğine nüfuz ediniz. Yüzeysel Müslüman da elbette Müslüman’dır lakin onun İslam’dan nasibi azdır.”
Eserleri
Gazete yazıları ile 1995’te Türkiye Muharrirler Birliği tarafından basın kısmında mükafata paha görülen Eygi’nin fikir ve araştırma alanında kaleme aldığı yapıtları şunlar:
“Gıybet İlleti”, “İslami Konular”, “Birkaç Yazı”, “Namazı Dosdoğru Kılmak”, “Yahudi Türkler Veyahut Sabetaycılar”, “Ehl-i Sünnet’i Savunuyorum”, “Müslüman Kardeşim Uyan”, “Müslümanın Yüz Vazifesi”, “Yakın Tarihimizde Cami Kıyımı”, “Çareler Tahliller Teklifler Tenkidler”