Nöbetçi Eczaneler
Bolat, AA muhabirine, Türkiye’nin Avrupa Yeşil Mutabakatı ve yeşil dönüşüm sürecine ahengi kapsamında atılan atımlara ait değerlendirmede bulundu.
Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı Avrupa Birliği’nde (AB) Avrupa Yeşil Mutabakatı ile başlayan dönüşüm sürecini en başından beri yakından takip ettiklerini vurgulayan Bolat, bu sürece ait adımların vakitlice atılması emeliyle Ulusal Yeşil Mutabakat Hareket Planı’nı 2021 yılında yayımladıklarını anımsattı.
Bolat, bu mevzudaki çalışmaları ilgili tüm tarafların iştirakiyle kurulan 20 ihtisas çalışma kümesi aracılığıyla yürüttüklerini tabir ederek, “Bu kapsamda, AB pazarına girişi etkileyecek mevzuat değişikliklerini yakinen takip ediyor ve gerekli mevzuat ahengi çalışmalarına sürat veriyoruz. Gümrük Birliği’nden kaynaklanan malların özgür dolanımı kapsamındaki haklarımıza halel gelmeyecek biçimde AB nezdinde diplomatik teşebbüsleri sürdürüyoruz. Başta değişen uygulamalardan birinci etapta etkilenecek dallar olmak üzere güç ağır endüstrinin düşük karbonlu iktisada geçişi ve gerekli teknolojik dönüşüm gereksinimi, kaynak-etkin bir üretim yapısının tesis edilmesine yönelik döngüsel iktisada geçiş çalışmaları, pak ve inançlı güç arzının sağlanması, ulaştırma ve tarımda sürdürülebilirliğin sağlanması, yeşil dönüşümün kapsayıcı ve adil dönüşüm unsurları çerçevesinde gerçekleştirilmesi üzere çok geniş bir yelpazedeki mevzu başlıklarında eşgüdüm içinde çalışmalar yürütüyoruz.” diye konuştu.
Yeşil Mutabakat kapsamında Türkiye ticareti bakımından öne çıkan konuların başında hudutta karbon düzenleme düzeneğinin (SKDM) geldiğine işaret eden Bolat, şöyle konuştu:
“SKDM’nin geçiş periyodu uygulaması 1 Ekim 2023 prestijiyle demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre, elektrik ve hidrojen bölümleriyle başlayacak. İlgili dallarda 2022 yılında AB’ye ihracatımız 13,1 milyar dolar ve AB’nin kelam konusu eserlerin dünyaya ihracatındaki hissesi yüzde 41’dir. Uygulama, geçiş periyodunda emisyon raporlama yükümlülüğüyle başlayacak, karbon vergisi niteliği taşıyacak olan mali yükümlülükler ve bilgilerin doğrulanması uygulaması ise 2026 yılında devreye alınacak. Bu prestijle kısa vadedeki önceliklerimizden birini AB’nin raporlama metodolojisinin aşikâr olmasının çabucak ardından dalımızın uygulamaya süratli adaptasyonunu sağlayacak faaliyetler teşkil etmektedir. Bu hususta ihracatçılarımızla çalışmaları yakından yürütüyoruz. Mali yükümlülüklerin başlayacağı ana periyoda de vakit kaybetmeden hazırlanmak ihracattaki rekabetçiliğimizi korumak ismine büyük kıymet taşımaktadır. Bu doğrultuda, sonda karbon düzenlemesine tabi olacak öncelikli imalat sanayi dallarında düşük karbonlu üretime yönelik yol haritaları hazırlıyoruz. Halihazırda demir-çelik, alüminyum, çimento ve gübre dalları için yol haritası çalışmaları tamamlanma evresine geldi.”
Etkin halde takip ediliyor
Bolat, yeşil dönüşüm sürecinde ihracatçıların en başta Ar-Ge ve yeni teknolojilerin adaptasyonu ile rekabet avantajı sağlayabileceğini belirterek, “Bu prestijle yeniden hareket planımız kapsamında ‘Yeşil Büyüme Teknoloji Yol Haritası’ çalışmaları sürdürüyoruz. SKDM’nin AB ile aramızdaki Gümrük Birliği başta olmak üzere ikili ve memleketler arası mutabakatlara tam uyumlu olması da bizim için kritik ehemmiyet taşımaktadır. Bu gayeyle AB ile hem siyasi hem teknik seviyede işbirliği yürütüyor ve mevzunun çok taraflı platformlarda da faal bir formda takibini yapıyoruz.” tabirlerini kullandı.
Bakanlık olarak ayrıyeten bahse ait bilgilendirme ve eğitim çalışmalarına, özel kesim çatı kuruluşlarıyla işbirliği halinde devam ettiklerini anlatan Bolat, gelecek periyotta raporlama uygulama asıllarının netleşmesiyle sistemli bilgilendirme faaliyetlerini de gerçekleştireceklerini söyledi. Bolat, “Önümüzdeki periyotta, bu süreçte atacağımız her adımın ihracatımızdaki rekabetçiliğimizi ve global paha zincirlerindeki pozisyonumuzu geliştireceği şuuruyla Yeşil Mutabakat kapsamındaki çalışmalara tüm paydaşlarımızla yakın işbirliği içinde Bakanlık olarak öncülük etmeye devam edeceğiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Emisyon ticaret sisteminin mevzuatı hazırlanıyor
Emisyon ticaret sistemi uygulamalarına ait de bilgi veren Bolat, “Gerek ülkemiz net-sıfır emisyon gayesi gerekse hudutta karbon sistemi kapsamında oluşacak karbon maliyetinin ülke içinde tahsil edilerek AB’ye aktarılmasından çok, iktisadın yeşil dönüşümünü sağlayacak bir finansman kaynağına dönüştürülmesi emeliyle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığımızın ulusal seviyede bir emisyon ticaret sistemi kurulmasına yönelik çalışmaları devam ediyor. Bakanlığımızca kelam konusu çalışmalara faal iştirak ve katkı sağlanmaktadır. Bu konuda taslak İklim Kanunu’nun çıkarılmasının akabinde emisyon ticaret sistemine yönelik ikincil mevzuatın süratle geliştirilmesini hedefliyoruz.” dedi.
Bolat, Türkiye’deki ihracatçıların sonda karbon düzeneğinin raporlamalarını yapmasını kolaylaştıracak altyapının kurulması için özel bölüm çatı kuruluşlarıyla birlikte tahlil odaklı düzeneklerin tesisi için çalışmalar yürütülmesini hedeflediklerine dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Buna ilaveten ülkemizin endüstriden kaynaklı sera gazı emisyonlarının izlenmesine yönelik sistemin gereksinimlere nazaran geliştirilmesi çalışmalarını sürdürüyor, çevrim içi sistemin uygunlaştırılarak ülkemiz meri mevzuatına uyumluluğunun sağlanması hedefliyoruz. İlerleyen süreçte ülkemizde kurulması planlanan emisyon ticaret sistemine çevrim içi sistemin sağlıklı bilgi sunabilmesine yönelik geliştirme çalışmalarının da yapılacağını belirtmek isterim.”
Avrupa Yeşil Mutabakatı ve sonda karbon düzeneği uygulamasıyla ihraç edilen eserlerin karbon ayak izinin azaltılmasının zarurî kılındığına işaret eden Bolat, “İhracatçılarımızın yeşil dönüşüm maliyetlerinin azaltılması kapsamında gerekli dayanakların sağlanması noktasındaki çalışmalara ilgili kurumlarca başlanılmış bulunmaktadır.” diye konuştu.
Türk Eximbank ihracatçıyı hazırlıyor
Türkiye’de ulusal bir emisyon ticaret sistemi oluşturulması ve elde edilecek gelirlerin yeşil dönüşüme aktarılmasının kıymet taşıdığını vurgulayan Bolat, şunları kaydetti:
“AB Yeşil Mutabakatı kapsamında 2026 yılında uygulanmaya başlanacak hudutta karbon vergisine ihracatçıları hazırlamak maksadıyla Türk Eximbank, 10 milyon dolar ve üzeri yatırım kredisi müracaatlarının değerlendirilmesinde ve uluslar üstü kuruluşlardan yahut bu kuruluşların garantisiyle sağlanan kaynakların kullandırılmasında, çevresel ve toplumsal riskler ile ilgili kaynakların koşullarına ahengi kıymetlendirmektedir. Bu yaklaşımla ihracatçılarımıza kullandırılmak üzere son 3 yılda sürdürülebilirlik kontaklı olarak yurt dışı finansal kuruluşlar ve sendikasyon kredileri ile yaklaşık 2,5 milyar avro fiyatında fon sağlanmıştır. Bu kapsamda Türk Eximbank, ISO standartlarına uygun olarak kredilerden kaynaklı karbon ayak izini hesaplayan birinci ve tek banka olarak Türk bankacılık bölümüne öncülük etmiştir. Hudutta karbon vergisinden ihracatçıların en az düzeyde etkilenmeleri için hesaplamalar yapıyor ve bu alanda kullandırılmak üzere eser ve kaynak çeşitlendirme çalışmalarına devam ediyoruz. Ayrıyeten, Avrupa Yeşil Mutabakatı kapsamında sürdürülebilir ve döngüsel iktisada ahenk sürecinde Bakanlığımızca mevzuat çalışmaları yakından takip ediliyor. Başta KOBİ’ler olmak üzere tüm firmalarımızın kaynak, süreç ve güç verimliliği, dijitalleşme üzere hususlarda gereksinim duyabilecekleri farkındalık, muhtaçlık tahlili, yol haritasının belirlenmesi, yol ve amaçların tespit edilmesi mevzularını içeren çalışmaları paydaşlarımızla birlikte yürütüyoruz.”