Nöbetçi Eczaneler
Son periyotta gelişen Türkiye-ABD bağlantıları ekonomik alanda da tesirini göstermeye başladı. ABD merkezli firmalar, iktisadın inhisarını elinde tutan Hindistan, Çin, Vietnam ve Brezilya üzere ülkelere göre artık Türkiye’yi tercih etmeye başladı.
ÇİN VE HİNDİSTAN’DAN VAZGEÇİP TÜRKİYE’Yİ SEÇTİLER
Türkiye-ABD bağlantıları 2023 yılında da olumlu tarafta ilerlemeye devam ediyor. Türk Amerikan İş Kurulu (TAİK) ile Amerikan Şirketler Derneği’nden (AmCham Türkiye) yapılan ortak açıklamaya nazaran, Türkiye ve ABD ortasındaki ticaret hacmi son 12 ayda 31,3 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Artan yatırımlar ve Türkiye pazarına yeni giren ABD’li şirketlerin farklı bölümlere yönelik ilgisi ile geçmişi 200 yıla yaklaşan münasebetler, 2023’ün birinci yarısında ivme kazanmayı sürdürdü.
Açıklamada görüşlerine yer verilen AmCham Türkiye İdare Şurası Lideri Tankut Turnaoğlu, Türkiye-ABD ortasında geçmişi uzun yıllara dayanan güçlü alakanın, dünyadaki en değerli ve esaslı stratejik ilgiler ortasında yer aldığını belirterek, ticaret ve yatırımın iki ülke ortasındaki stratejik alakada kilit nitelikte değer taşıdığına dikkati çekti.
Turnaoğlu, AmCham Türkiye olarak, Türkiye iktisadına yıllık 60 milyar dolar katkı sağlayan 125 ABD merkezli şirketi temsil ettiklerini ve ana maksatlarının Türkiye’yi küresel pazarlara taşıyan bir güç olmak olduğunu bildirdi.
Türkiye ve ABD ortasında münasebetlerin her geçen gün gelişmeye devam ettiğini belirten Turnaoğlu, AmCham Türkiye’nin 5 önceliği kapsamında gözlemledikleri gelişmeleri şöyle sıraladı:
“Ülkemizdeki ABD yatırımları ve ticaretini geliştirme önceliğimiz kapsamında, ikili ticaretin 100 milyar dolar seviyesine ulaşması maksadına katkı sağlamayı sürdürüyoruz. Son 12 ayda Türkiye- ABD ortasındaki ticaret hacmi 31,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşirken bunun 15,9 milyar dolarını ihracat, 15,4 milyar dolarını ise ithalat oluşturdu. Her vakit belirttiğimiz üzere Türkiye, dünya genelinde az sayıda ülkenin sahip olduğu bir potansiyele sahip. ABD firmalarının devam eden yatırımları da bu görüşü destekliyor.
Üyelerimizden Mondelez International, son 5 yılda 110 milyon dolar yatırım alarak Türkiye’den ABD’ye yüksek sıhhat standartlarına uygun 60 milyon dolardan fazla eser ihraç etti. Besin bölümünde Türkiye’den etraf ülkelere ihracat gayesiyle yapılan 100 milyon dolarlık bir başka değerli yatırım ise Kraft Heinz tarafından gerçekleştirildi.
PwC ile birlikte hazırladığımız, Türkiye’ye gelen Amerikan yatırımını inceleyen rapora nazaran, Amerikan şirketleri genel olarak uzun vadeli yatırımlar yapıyor ve yatırım kararlarını 7-10 yıllık perspektiflerle gerçekleştiriyor. Geçtiğimiz yıl oyun ve perakende üzere birçok dalda startup ekosistemine satın almalarla giriş yapan Amerikan şirketlerini de gözlemledik. Bunun en yeni örneği olarak halka arz ile birlikte 60 milyon dolar civarında yeni bir kaynak yaratan üyemiz Martı Teknoloji, New York Borsası’nda 13 Temmuz’da gong çaldı.”
“AMERİKAN ŞİRKETLERİNİN TÜRKİYE İLE BAĞLANTISI TOPLUMSAL DAYANIŞMA VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ALANINDA DA ÖNE ÇIKIYOR”
Turnaoğlu, AmCham’in ikinci önceliği olan Türkiye’nin bölgesel merkez olarak rolünün güçlendirilmesi konusunda Orta Asya ve Kafkasya bölgeleriyle karşılıklı bağların geliştirilmesini önemsediklerini kaydetti.
Türkiye’de bulunan Amerikan şirketlerinin bir kısmının Türkiye’yi bölgesel bir merkez olarak konumlandırdığını belirten Turnaoğlu, “Öyle ki derneğimizde bulunan yaklaşık 20 üyemiz Türkiye’den 80’e yakın ülkeyi yönetiyor. Ekosistemimizde bulunan Türk firmalarının global kıymet zincirine daha fazla iştirakini sağlamayı hedeflediğimiz üçüncü önceliğimiz kapsamında da çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
Örneğin P&G Türkiye olarak yurt içinden tedarikçilerimizin yüzde 82’si yurt dışındaki P&G şirketlerine 140 milyon dolara yakın ham unsur ihracatında bulunmuştur.” tabirlerini kullandı.
Turnaoğlu, Türkiye’nin yetenek idaresi açısından kıymetli üstünlüklere sahip olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Bu önceliğimiz kapsamında ise 2 yıldır sürdürdüğümüz ‘Global Turks’ isimli projemizin bulguları Türkiye’de yetişen ve daha sonra yönetici rollerinde vazife alan ‘1000 Küresel Türk’ün yetenek haritasını ortaya koyuyor. Eylül ayında ABD’de gerçekleştirmeyi planladığımız Washington ziyaretinin akabinde Küresel Turks projemizin sonuçlarını açıklayacağımız lansmanı gerçekleştirmeyi de planlıyoruz.
Amerikan şirketlerinin Türkiye ile bağlantısı ticari olduğu kadar toplumsal dayanışma ve sürdürülebilirlik alanında da öne çıkıyor ve bizim bir başka önceliğimizi oluşturuyor.
Örneğin sürdürülebilirliğe odaklanan üyemiz Dow ile Aksa Holding’in ortak yatırımı olan Dow Aksa şirketi AmCham Yatırım Ödülü’nü rüzgar kanadının daha verimli ve hafif olmasına yönelik karbonfiber yatırımı ile kazandı. Bunun yanında, şubat ayında yaşanan zelzele felaketi sonrasında, hususla ilgili çalışmalara katkı sağlamak isteyen ABD’li şirketler bizlerle temasa geçmeyi sürdürüyor.”
“100 MİLYAR DOLAR TİCARET HACMİ GAYESİ İÇİN 13. TÜRKİYE YATIRIM KONFERANSINI EYLÜLE GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ”
TAİK Lideri Mehmet Ali Yalçındağ, temmuz ayında Vilnius’ta gerçekleştirilen NATO Tepesi’nin Türkiye-ABD ilgilerinde yeni bir süreci başlattığını belirterek, “Yakalanan bu ivmeyle ticari alakaları daha da hızlandırmak istiyoruz. Türkiye’nin Rusya-Ukrayna gerginliğinde arabulucu rolünü üstlenmesi, geçtiğimiz günlerde sona erse de tahıl koridoruna öncülük etmesiyle başlayan süreç ülkemizin stratejik ortak olarak ne kadar kıymetli olduğunu gösterdi.” değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye-ABD ticari bağlarının mihenk taşlarından biri olan savunma sanayi alanındaki iş birliğinin gelecek devirde hızlanacağını kaydeden Yalçındağ, şu sözleri kullandı:
“Geçtiğimiz günlerde ABD Büyükelçisi Jeffry L. Flake başta olmak üzere 50 Amerikalı iş beşerinin İDEF 2023’e katılması, ABD’nin de savunma endüstrisinde iş birliğine açık olduğunu bize hissettiriyor. TAİK olarak, yıl sonuna yanlışsız düzenleyeceğimiz 39. American Turkish Conference (ATC) – Amerikan Türk Konferans’ında Türk savunma sanayi firmalarına kendilerini daha yakından tanıtma fırsatı sunarak, olumlu havaya katkıda bulunacağız.
Türkiye ve ABD ortasında belirlenen 100 milyar dolarlık ticaret hacmi maksadı için önümüzdeki devirde atacağımız birinci adım 19-20 Eylül tarihlerinde gerçekleştireceğimiz 13’üncü Türkiye Yatırım Konferansı olacak.
Yatırım Konferansının birinci gününü Goldman Sachs konut sahipliğinde Hazine ve Maliye Bakanımız Mehmet Şimşek’i ve Merkez Bankası Liderimiz Hafize Gaye Erkan’ı ABD’nin önde gelen finans etrafları ile bir ortaya getireceğiz. İkinci gününde ise Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ı Fortune 100’de yer alan 25 Amerikalı şirketin CEO’su ile Yuvarlak Masa toplantısında buluşturacağız.”
ABD’nin dünyadan ithalatı 2022 yılında 2020’ye nazaran yüzde 40 artarken Türkiye’den ithalatının yüzde 75 üzere epey süratli bir oranda yükseldiğine dikkati çeken Yalçındağ, şunları kaydetti:
“Suudi Arabistan dışında kalan Çin, Hindistan, Brezilya, Vietnam mallarına artan talep Türk mallarına gelen talebin altında kalmış, 2020 yılında ABD’nin en çok ithalat yaptığı 29. ülke pozisyonunda olan Türkiye 2022 yılında 25. sıraya yükseldi. Altın ve mücevher, makinalar, otomotiv ABD’nin en çok talep artışının yaşandığı kesimler olurken her bir kesimden ihracatımız 1 milyar doların üzerine çıktı.
Haziran ayında 1,3 milyar doların üzerinde ihracat ile Türkiye’nin en çok ihracat gerçekleştirdiği ikinci ülke pozisyonunda olan ABD’ye ihracatımızın 2022 yılına nazaran düşük kalsa da 30 milyar doların üzerinde seyredeceğine eminiz.
Hem ihracatımızı artırmak hem de ABD pazarına Türk mallarını daha güzel tanıtmak için Türk firmalarımız başta Türk Hava Yolları (THY) 150’den fazla fuar iştiraki yapıyor ve biz de iş insanlarımız ile South by Southwest başta olmak üzere birçok fuara iştirak sağlamayı planlıyoruz.”
“EYALET YETKİLİLERİ İLE YAPTIĞIMIZ GÖRÜŞMELERDE KENDİMİZİ ÇİN’E ALTERNATİF PAZAR OLARAK KONUMLANDIRIYORUZ”
Yalçındağ, Amerika’nın tek bir ülke üzere düşünülemeyecek kadar büyük bir coğrafya ve çok güçlü bir iktisat olduğunu belirterek, iki ülke ortasındaki ticari ilgilerin eyalet bazında ele alınmasının koşul olduğunu vurguladı.
TAİK Eyalet Komitesi yapılanmalarıyla bu ticari alakaları dört koldan destekleyeceklerini bildiren Yalçındağ, şunları kaydetti:
“Sadece, Kaliforniya ve Teksas ABD’den başka olarak dünyanın en büyük on iktisadından ikisi pozisyonunda, biri dijital teknoloji başkası güç dalında dünyada öne çıkıyor. Her iki eyalet için oluşturduğumuz komiteler ile bu bölgelerde Türk firmaların daha proaktif bir görünüme kavuşmasını amaçlıyoruz.
Bunların yanında Florida, Illinois, Massachusetts, New York, Tennessee ve Virginia eyalet komitelerimiz bulunmakta, bu eyaletlerde de konut (inşaat), sıhhat, eğitim, finans bölümleri gördüğümüz kadarıyla Türk firmalarının dikkatini çekmeye devam ediyor.
Eyalet bazında ihracatımızda da Teksas, New Jersey, Kaliforniya, Florida ve Georgia; Türkiye’nin 1 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirdiği eyaletler, daha fazla eyalete Türk eserlerinin tanıtıldığı ve her bir eyalete 1 milyar dolarlık ihracat yapabileceğimizi düşünürsek, ABD pazarının Türkiye için nasıl bir potansiyel teşkil ettiğini daha düzgün kavrayabiliriz. Eyalet yetkilileri ile yaptığımız görüşmelerde kendimizi Çin’e alternatif pazar olarak konumlandırıyoruz. Bunun müspet olarak geri dönüşünü halihazırda görmeye başladık.”