Nöbetçi Eczaneler
Rusya-Ukrayna savaşı sonrası doğal gazda büyük oranda Rusya’ya bağımlı olan ve 2027’ye kadar bu ülkeden fosil yakıt ithalatına büsbütün son vermeyi taahhüt eden Avrupa için, doğal gaz hala en kıymetli güç kaynağı olmaya devam ediyor. Türkiye ise bu süreçte hem kendi hem de Avrupa ülkelerinin güç arz güvenliğine katkıda bulunacak doğal gaz merkezi olma gayesini gerçekleştirmek üzere adımlar atıyor.
PUTİN, SİNYALİ VERDİ
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 4 Eylül’de Rusya’nın Soçi kentinde Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile yaptığı görüşmede, Putin’in “Gazprom, BOTAŞ’a yol haritasını sundu, sırada ortak çalışma kümesinin kurulması var. Üçüncü ülkelere de doğal gaz sevk edeceğimizi söyleyebiliriz.” sözleri gaz merkezinin inşasına yönelik sürecin hızlandığının sinyalini verdi.
Erdoğan ise dün yaptığı açıklamada doğal gaz merkezinin yapısına ait “Türkiye’de kurulacak doğal gaz merkeziyle hem güç nakil hem de fiyatlandırma mevzularında ilerleme sağlanacaktır.” ifadelerini kullandı.
GAZ MERKEZİ AVRUPA’NIN GÜÇ İSTİKRARLARINI DEĞİŞTİRME POTANSİYELİNE SAHİP
George Mason Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Güç Uzmanı Umud Shokri, AA muhabirine, Türk ve Rus önderlerin Türkiye’de gaz ve güç merkezi kurma teşebbüsüne ait takviyelerinin ve bilhassa Putin’in Gazprom ve BOTAŞ ortasında bir yol haritası oluşturulacağına ait açıklamalarının akabinde iki ülkeden de daha somut adımlar beklenebileceğini söyledi.
Shokri, kelam konusu yol haritası kapsamında boru çizgileri ve depolama tesislerinin inşasının ve öteki altyapı iyileştirmelerinin de yer alabileceğini belirterek, “Türkiye’nin doğal gaz altyapısının güçlendirilmesi, uzun vadeli tedarik mutabakatlarının yapılması ve Türkiye üzerinden gaz ihracatına müsaade verilmesi de bu plana dahil olabilir. Ayrıyeten, yasal çerçeveleri koordine etmek ve uygulamayı denetlemek üzere bir çalışma komitesi oluşturulması da kelam konusu olabilir. Bu yol haritasının genel maksatları, güç işbirliğini geliştirmek, bölgesel güç güvenliğini güçlendirmek ve Türkiye’yi gaz transit ve dağıtımında önde gelen bir aktör haline getirmektir.” diye konuştu.
Bu gaye doğrultusunda, Türkiye’ye muteber gaz tedarikinin sağlanabilmesi için uzun vadeli tedarik mukavelelerinin müzakere edilmesi ve öbür ülkelere gaz ihracatı olasılıklarının incelenmesi gerektiğine işaret eden Shokri, “Aynı vakitte gaz ihale sistemini ve yasal faaliyetleri denetleyecek ortak bir çalışma kümesinin oluşturulması da gerekiyor.” dedi.
Türkiye’de kurulması planlanan gaz merkezinin Türkiye-AB alakalarına tesirine değinen Shokri, “Öncelikle, bu teşebbüs Avrupa ülkelerine alternatif bir gaz tedariki sağlayarak tek bir sağlayıcıya bağımlılığı azaltacak ve güç güvenliğini artıracak. Avrupa genelinde gaz fiyatlarının belirlenmesinde oynayacağı rol sayesinde rekabetçi fiyatlandırmayı da teşvik ederek Avrupalı tüketiciler için gazı daha erişilebilir ve ucuz hale getirebilir.” sözlerini kullandı.
Shokri, güçte Rusya’ya olan bağımlılığından hoşnut olmayan AB ülkeleri için Türkiye’nin bir alternatif oluşturduğunu lisana getirerek, “Türkiye’deki gaz dağıtım merkezi, Avrupa’nın güç istikrarlarını de değiştirme potansiyeline sahiptir. Ortaya çıkabilecek sorunların yönetilebilmesi de iki tarafın diplomatik eforlarına bağlı olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
RUS DOĞAL GAZI EPİAŞ’TA SÜREÇ GÖREBİLİR
Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) Lideri Oğuzhan Akyener ise iki ülke ortasında devam eden müzakerelerin ticari sır niteliği taşıdığını ve bu nedenle birtakım ayrıntıları açıklamanın mümkün olmadığını lisana getirerek, “Bütün taraflar için en mantıklı sistem, Rus gazının Güç Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) piyasasında satılması üzere görünüyor.” tabirlerini kullandı.
Doğal gaz merkezinin Türkiye’nin Karadeniz’de keşfettiği gazın yanı sıra Rus gazının da alındığı, satıldığı ve ticari emtia olarak işlendiği bir sistem olması gerektiğini aktaran Akyener, bu sistemden hem Türk firmaların hem de yabancı firmaların gaz alım satımı yapabileceğini söyledi.
Akyener, Rusya ya da Türkiye tarafından ilerleyen devirde gaz satış fiyatıyla alakalı bir duyurunun da yapılmasının beklendiğini kaydederek, “Rusya’nın boru çizgileriyle da ilgili bir açıklaması olacaktır. Rusya’nın, Türkiye’ye ek gaz getirmesi gerekiyor ki bu türlü bir hub oluşabilsin. Bu boru sınırlarının devreye girme süreci başladıktan sonra, bu gazın, ya Türkiye üzerinden ya Türkiye tarafından ya da Türk yatırımcılar tarafından Avrupa’daki hangi ülkelere nasıl ve hangi şartlarla satılacağıyla ilgili çalışmaların başlaması lazım. Bunların hepsini adım adım göreceğiz.” dedi.
TÜRKİYE’NİN AVRUPA’DAKİ DOĞAL GAZ MUTABAKATLARININ DEVAMI GELEBİLİR
Türkiye’nin son vakitlerde Bulgaristan ve Macaristan’a doğal gaz ihracatı konusunda yaptığı mutabakatların devamının da gelebileceğine işaret eden Akyener, “Bunun gerisi gelir. Doğal biz şu an ilgili ülkelere çok yüksek hacimli gaz vermiyoruz. İlgili ülkelerin tüketimleri de çok büyük değil. Fakat Türkiye, Avrupa’ya çok daha fazla doğal gaz ihraç edebilmek için çalışmalar yapıyor. Bunu adım adım göreceğiz.” diye konuştu.