Rus Mimar Mihayloviç Verjbitsky tarafından 19. yüzyıl mimarisiyle inşa edilen, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı ile 1917 Bolşevik İhtilali ortasındaki 40 yıllık müddet zarfında yapıldığı iddia edilen kilise, 480 metrekare alan üzerinde yer alıyor.
Valilik, kaymakamlık ile belediye tarafından hazırlanan ve Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) dayanağıyla 2018 yılında başlatılan proje kapsamında, 2019 yılında kilisenin onarımına başlandı.
Kar maksadı gütmeyen kurum ve kuruluşlara yönelik “Sosyal Altyapının ve Turizm Altyapısının Geliştirilmesi Mali Dayanak Programı’yla” bakım ve tamire alınan Oltu Rus Kilise’ndeki çalışma 4 yılda tamamlandı.
Kış turizminin değerli merkezlerinden Erzurum’u tercih edecek Rus turistlerin uğrak noktası olması beklenen kilise, açılış için hazır hale getirildi.
“Bölgedeki turizm noktalarının çeşitlendirilmesi hedefleniyor”
Oltu Kaymakamı Cevdet Bakkal, AA muhabirine, açılıştan sonra ziyaret için ağır ilgi beklediklerini söyledi.
Kilisenin değerli bir ziyaret noktası olacağını söz eden Bakkal, şöyle konuştu:
“İlçemizde tarihi kıymeti olan eski kilise, turizme kazandırılması ve bölgedeki turizm noktalarının çeşitlendirilmesi açısından değerli bir alan. Tarihi farkındalığın oluşması, iç ve dış turizmde farklı bir nokta olarak Oltu’daki kilise binasının da değerlendirmesi ismine bu türlü bir proje hayata geçmiştir. Bununla bölgemizde de turizm noktalarının çeşitlendirilmesi ve turizm noktalarına, tarihi yapıtlara olan farkındalığın arttırılması hedeflenmekte.”
Bakkal, kilisenin tarihi fotoğraflara bakılarak aslına uygun formda restore edildiğini tabir ederek, “Önümüzdeki periyotta önemli bir ziyaret bekliyoruz. Kış turizminin olduğu Erzurum, Rus turistlerin geldiği bir kent. Burası onların ziyaret edebilecekleri yer, bu sebeple önümüzdeki periyotta daha çok gündeme gelecektir.” dedi.
“Son yıllarda önemli manada mukadderatına terk edilmiş bir yapıydı”
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haldun Özkan da tarihi yapının asıl isminin Alexander Nevsky Kilisesi olduğunu anlattı.
Özkan, Rusların işgal ettikleri bölgelerde askerlerin, motivasyonlarını artırabilmek ve ibadet için kilise inşa ettiklerini, bu kilisenin de bu tarafta inşa edildiğini aktardı.
Yapının kamber taşından yapıldığını vurgulayan Özkan, şunları kaydetti:
“Son yıllarda önemli manada bahtına terk edilmiş bir yapıydı. Turizme kazandırmak ismine onarımları gerçekleştirildi. Bölgemizde o devrin izlerini taşıyan az sayıdaki örneği temsil ediyor. O açıdan bir turizm potansiyeli, bir pahası taşıması bakımından da değerli bir eser. ‘Peç sistemi’ ismi verilen merkezi ısıtma tertibatı kuruluyor. Bir odanın duvarı içerisine yerleştirilen sobanın oradan yakılarak, ısının borular içerisinden, odalardan dolaştırılarak ısıtıldığı bir tertibattır. Bunun dışında son derece sade ve kolay fonksiyonelliği ön planda olan bir yapıdır.”
O devir Rusların 1 milyon ruble harcayarak 70’e yakın kilise yaptığına değinen Özkan, “Ünlü mimar Mihaloviç’in hazırlamış olduğu projenin uygulandığı kiliselerden üçü bölgemizde. Biri Kars’taki Fethiye Cami, oburu Sarıkamış’ta, öbürü de Oltu’da bulunan yapıttır. Yapıda çok süsleme yoktur zira zati hedefi süsleme olması değildir.” sözlerini kullandı.