Nöbetçi Eczaneler
Habertürk’ten Ahmet Kıvanç, emekli aylığının yanlış bağlanma ihtimaline karşı EYT’lilerin neler yapması gerektiğini yazdı.
Emeklilikte yaşa takılanlar kanunu kapsamında çabucak emekli olabilecek şahısların sayısı 2.2 milyon olarak açıklandı. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, bunlardan yaklaşık 1.8 milyon kişinin emeklilik başvurusu yaptığını, şartları sağlamış olmasına karşın 400 bin kişinin emeklilik müracaatında bulunmadığını söyledi. Başvuranlardan yaklaşık 1 milyon şahsa emekli aylığının bağlandığını belirten Alım, “Normal vakitte ayda ortalama 35-40 bin bireye emekli maaşı bağlanırken artık iki ayda yaklaşık 1 milyon şahsa bağladık. Bu, bizim çalışanlarımızın, SGK işçisinin büsbütün özverileri ile ilgili bir şeydir. EYT’lilere maaş bağlamak için cumartesi – pazar demeden çalışan arkadaşlarımızı kutluyorum” dedi.
SGK 2022 yılının tamamında 302 bin 102 SSK’lı, 40 bin 443 BAĞ-KUR’lu ve 27 bin 514 Emekli Sandığı iştirakçisinin emeklilik sürecini gerçekleştirdi, ayrıyeten 11 bin dolayında şahsa de malullük aylığı bağladı. Geçen yılın tamamında 381 bin şahsa emekli aylığı bağlanırken, emeklilik başvurusu yapan 1.8 milyon EYT’liden 1 milyonuna 2 ay içerisinde aylık bağlandı. Kalan 800 bin kişinin aylık bağlama sürecinin de kısa müddette tamamlanması bekleniyor.
SGK’da emekli aylığı bağlama süreçleri uzman işçi eliyle yürütülüyor. EYT’lilerin süreçlerini hızlandırmak hedefiyle uzman olmayan işçi de hızlandırılmış eğitimden geçirilerek aylık bağlama işinde görevlendirildi. Emekli aylığı bağlama süreçlerinde olağan vakitte da çeşitli sebeplerle yanılgılar yaşanabiliyor. Sürecin hızlandırılması nedeniyle EYT’lilere yanılgılı aylık bağlama riski daha da arttı.
EMEKLİ AYLIĞI ÖLÇÜSÜ YANLIŞ HESAPLANIRSA NE OLACAK?
Bazı hizmetlerin sonradan tespit edilmesi, diğer şahıslara ilişkin hizmetlerin karışması, aylığın hesaplanmasına temel gün ve çıkar bilgilerinin yahut öteki bilgilerin aylık bağlama programlarına yanlış girilmesi üzere sebeplerle aylık ölçüsü yanlış hesaplanabiliyor. Bu durumun sonradan tespit edilmesi halinde, emeklilik dilekçesi verilen tarih prestijiyle emekli aylığı tekrar hesaplanarak düzeltiliyor.
Hesaplanan yeni aylık eski aylıktan yüksekse, başlangıç tarihinden itibaren hesaplanan farklar emekliye ödeniyor.
Hesaplanan yeni aylık eski aylıktan düşükse, öncelikle yanlışın vatandaştan mı SGK’dan mı kaynaklandığına bakılıyor. Fazla ödemenin vatandaşın kasıtlı yahut kusurlu davranışlarından kaynaklanması durumunda geriye hakikat 10 yıl müddetle fazla ödenen meblağlar geri alınıyor. Fazla ödeme SGK’nın yanlışlı süreçlerinden kaynaklanmışsa geriye yanlışsız 5 yıllık periyotta yapılan fazla ödemeler tahsil ediliyor.
Fazla ödeme konusunda vatandaşın kusuru ekseriyetle uydurma sigortalılık nedeniyle ortaya çıkıyor. Fiilen çalışmadığı halde bir işyerinden sigortalı gösterildiği sonradan tespit edilen bireylerin bu çalışmaları geçersiz sayıldığı için emekli aylığı azaltılabildiği üzere iptal de edilebiliyor.
EMEKLİ AYLIĞI YANLIŞ BAĞLANAN EYT’Lİ NE YAPMALI?
SGK’nın yanılgısından ötürü emekli aylığı yanlış bağlananların rastgele bir hak kaybı kelam konusu olmuyor. Kusurlu süreç düzeltilerek, emeklilik dilekçesi verilen tarihten itibaren hesaplanan aylık farkı emekliye ödeniyor.
Emekli aylığı yanlış bağlanan EYT’liler bağlı bulundukları toplumsal güvenlik vilayet müdürlüklerine dilekçe ile başvurabilirler. Bilhassa emeklilik başvurusu yapmadan evvel e-Devlet’te maaş robotunda gördükleri meblağ ile bağlanan emekli aylığı ortasında fark bulunan EYT’liler, emekli aylıklarının yine hesaplanmasını talep edebilirler.
Sosyal Güvenlik Kurumu, emekli aylığı bağlanan vatandaşları detaylı bir halde bilgilendiriyor. Hizmet dökümleri denetim edilerek, varsa eksik hizmetlerin (prim günlerinin) de dikkate alınması için dilekçe verilmelidir.
EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞININ ALTINDA AYLIK ALANLAR DA YANILGI VARSA İTİRAZ ETMELİ
Bu yıl çıkartılan kanun uyarınca, emekli aylığı 7.500 TL’nin altında olanların aylığı Hazinece 7.500 TL’ye tamamlanıyor. Emekli aylıkları ocak ve temmuz aylarında 6 ayda bir artırılırken, öncelikle kök aylıkları artırılıyor. Enflasyon farkı hesaplanan kök aylık, şu an için 7.500 TL olan limitin altında kalırsa, ortadaki fark Hazine tarafından karşılanarak emekliye 7.500 TL ödeniyor.
Örneğin, bağlanan kök aylığı 6.100 lira olan lakin 7.500 TL ödenen bir kişinin durumunu ele alalım. Bu yıl ocak – haziran periyodunda enflasyon yüzde 30 olursa, bu emeklinin 6.100 TL olan kök aylığı yüzde 30 artışla 7.930 TL’ye çıkacağı için temmuz ayından itibaren 7.500 TL yerine 7.930 TL aylık alacak. Bu kişinin kök aylığı 6.100 TL yerine kazara 5.000 TL olarak hesaplanırsa yüzde 30 enflasyon farkı bu defa 5.000 TL için hesaplanacak. Hesaplanan fiyat 6.500 TL olacağı için bu emekli temmuzdan sonra da 7.500 TL aylık almaya devam edecek.
Söz konusu EYT’li “Kök aylığım 6.100 TL de olsa 5.000 TL de olsa fark etmez, nasıl olsa 7.500 TL ödeniyor” diye düşünmemeli, itirazını yapmalı. Zira, son bir yıl içinde en düşük emekli aylığı her ne kadar peş peşe evvel 3.500 TL’den 5.500 TL’ye, sonra da 7.500 TL’ye yükseltildi ise de her vakit bu biçimde artırılmayabilir. O nedenle en düşük emekli aylığının altında aylık alan EYT’liler de aylıklarında bir yanılgı varsa dilekçe vermeyi ihmal etmemelidir.