EYT’lilerin 3,5 milyonu özelde

Emeklilikte yaşa takılan milyonlarca vatandaşın merakla beklediği kanun teklifi yarın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na getirilecek. Düzenlemenin önümüzdeki hafta yasalaşmak üzere Meclis Genel Kurulu’na sevk edilmesi bekleniyor. 4 maddelik düzenlemeye ilişkin merak edilen sorulara cevap aradık.

Düzenlemeyle hemen emekli olabilecek 1,7 milyonu işçi, 89 bini esnaf ve 496 bini memur olmak üzere toplam 2,2 milyon çalışan bulunuyor. 3,5 milyon işçi, 619 bin bağımsız çalışan, 669 bin devlet memuru olmak üzere, emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek olan kişi sayısı da toplam 4,8 milyon kişiyi buluyor.

EYT teklifiyle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı çalışmaya başlayanlar yaş dışındaki koşulları yerine getirerek emekli olabilecekler. SSK’lılar kademeli prim gününe tabi olacaklar. Kademeli prim günü 5 binden başlayarak 5 bin 975 güne kadar çıkacak. Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’na tabi olan kadınlar 7 bin 200, erkekler ise 9 bin prim gününü doldurarak, emeklilik hakkı kazanabilecekler.

9 Eylül 1999 sonrası sigortalılığı başlamalarına rağmen sigortalılık başlangıç tarihini geriye götürmeye imkân tanıyan ilgili mevzuat hükümlerine göre yapılan borçlanmalar ile sigortalılık başlangıç tarihi 8 Eylül 1999 ve öncesi olacak.

EYT düzenlemesi sonrasında emekli olacak sigortalılara da düzenleme öncesinde aylık bağlanan diğer sigortalılarda olduğu gibi statüsüne göre aynı şekilde aylıkları hesaplanacaktır.

Mevcut mevzuatta yer alan hükümlerde değişiklik yapılmayacak. Söz konusu hükümler gereği; son olarak SSK kapsamında çalışan sigortalıların aylık bağlanmadan önce çalıştığı işten ayrılması gerekiyor. Bağ-Kur kapsamında çalışılması halinde ise aylığı kesilmeksizin ve herhangi bir prim ödemesi yapmaksızın faaliyetini devam ettirebiliyor. Halen görevde olan Emekli Sandığı sigortalılarının görevlerinden ilişiklerinin kesilmesi gerekiyor.

EYT ile bu yıl içinde emekliye ayrılmaya hak kazananlar için kamu maliyesinden 80 milyar TL ayrılacak. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bunun için gerekli hazırlıkları tamamladıklarını belirtmişti.

EYT’lilerin aylık bağlandıktan sonra çalışmaya devam etmesi halinde işverene teşvik verilmesi hedefleniyor. Uzun vadeli sigorta kolları kapsamına giren sigortalıları istihdam eden özel sektör işverenlerine 1 Kasım 2008 tarihinden itibaren malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası işveren hissesinden beş puanlık indirim uygulanıyor. Düzenlemeyle 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı sayılanlardan düzenlemenin yürürlük tarihinden sonra çalışmaya devam etmeleri halinde bu sigortalılardan dolayı SGDP prim indiriminden faydalanılabilecek.

İşverenin Türkiye genelindeki bütün işyerlerinden kuruma borcun bulunmaması, kayıt dışı veya sahte sigortalı bildiriminde bulunmaması, 9 Eylül öncesinde sigortalı sayılanlardan ilk defa emekli ve yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunarak aylık bağlananların aynı özel sektör işyerinde işten ayrılış tarihinden itibaren 10 gün içinde SDGP’ye tabi işe başlaması şartları var. 5 puanlık indirim tutarı, sigortalının prime esas kazancı üzerinden hesaplanacak ve sosyal güvenlik destek primine tabi çalışan bir sigortalıdan dolayı 2023 yılı brüt asgari ücreti üzerinden 500 lira 40 kuruş indirimden yararlanılacak.