Nöbetçi Eczaneler
Deniz memelilerinin kritik ömür alanları ve karşılaştıkları meseleler hakkında bilimsel ve kamu şuurunu artırmaya yönelik çalışmalar yapan DMAD’nin uzman takımı, Kaş ve Fethiye açıklarında ispermeçet balinaları görüntüledi. Dernek kurucusu Aylin Akkaya, Dimitris Lisenko, Leyla İsrapilova, Evie Violet White, Atakan Dalkılıç, Bedirhan Bartu Tekin, Ceyda Özdemir, Efecan İştipliler, Zeynep Dilan Seyhan ve Evsane Güllüdere, bölgedeki çalışmalarını sürdürüyor.
‘TÜRKİYE’DE BALİNA VAR’
Deniz biyoçeşitliliğini korumak için data tabanı oluşturan, ekolojik farkındalığı artırmayı amaçlayan derneğin araştırmacıları, Akdeniz’de yürüttükleri araştırma seferinde elde ettikleri ispermeçet balinalarına ilişkin imgeleri toplumsal medya hesaplarından paylaştı. DMAD’dan Leyla İsrapilova, ‘Türkiye’de balina var’ başlıklı paylaşımında, bu balinaların aslında daima var olduklarına işaret ederek, “Başka balina tipleri de var. Ama insan kaynaklı gerilim faktörleri arttığı için müdafaa ve farkındalık çalışmalarının ehemmiyeti gitgide artıyor” diye uyardı.
NESLİ TEHDİT ALTINDA
Türkiye denizlerinde ispermeçet, gagalı balina ve uzun balina olmak üzere 3 cins balina bulunduğunu belirten araştırma grubundan Efecan İştipliler, Dünya Doğal Kaynakları Müdafaa Birliği (IUCN) kırmızı listesi datalarına nazaran Akdeniz’de yaşayan ispermeçet balinaları için 250 ila 2 bin 500 ortasında nüfus varsayımı yapıldığını, Akdeniz popülasyonunun ‘tehlike altında’ biçiminde sınıflandırıldığını söyledi.
SUALTI SES KİRLİLİĞİ
Doğu Akdeniz’deki çalışmaların az olması nedeniyle Türkiye kıyılarındaki nüfusun ortaya çıkarılması için daha çok çalışılması gerektiğini belirten İştipliler, balina ve yunusların bağlantı için ses kullanan canlılar olduklarından, en büyük tehdidin de su altı ses kirliliği olduğunu kaydetti. İştipliler, ayrıyeten deniz trafiğine bağlı yaralanmalar, plastik kirliliğini de balina çeşitleri için kıymetli tehditler olarak sıraladı.
KAYDEDİLEN EN YÜKSEK TARTI 57 TON
İspermeçet balinasında yeni doğan yavruların, 3,5- 4,5 metre uzunluğunda ve 1 ton yüküne sahip olabildiğini anlatan İştipliler, şu bilgileri verdi:
“Hermann Melville’in ünlü romanında bahsi geçen ve bizlerin Moby Dick olarak bildiğimiz kaşalotlar, tahminen de en ikonik balinalardan biridir. Yaşayan en büyük dişli balinadır. Dünya üzerindeki canlılar ortasında en büyük beyne sahiptir. Yetişkin dişi bireyler 12,5 metre ve yetişkin erkek bireyler ise 19,2 metreye kadar büyüyebiliyor. Kaydedilen en yüksek tartı ise 57 bin kilogramdır. Derin denizlerde yaşar ve avlanırlar. 1000 metre ve daha derin sularda daha yaygın olarak görülebilirler. Ekseriyetle 30-50 dakikalık dalışlar gerçekleştirirler, bu dalışlarıyla en uzun dalış mühletine sahip ikinci canlıdır. Birinci sırada ise 2 bin 992 metreye yaptığı 138 dakikalık dalışları ile tekrar ülkemizde görülen gagalı balina bulunmaktadır.”
NELERE DİKKAT EDİLMELİ
Denizlerimizde balina ve yunuslarla ilgili data eksikliğinin çok fazla olduğuna dikkati çeken İştipliler, şöyle devam etti:
“Sularımızdaki canlıların varlığından habersiz birçok insan var. DMAD takımı olarak data eksikliğini kapatmak ve bu canlıları yakından tanımak için düzenlediğimiz seferlerin yanı sıra toplum şuurunu artırmaya ve sularımızdaki balinaların bilinirliğini vurgulamaya çalışıyoruz. Denizlerimizi korumak ve deniz memelilerine daha huzurlu bir deniz bırakmak için daima birlikte çalışabiliriz. Daha evvel de belirttiğimiz üzere balinalar sese son derece hassastır. Bu yüzden deniz taşıtı tekne vb. kullanıyorsanız suratınıza dikkat etmelisiniz. Kirlilikten kaçınabilir ve tüketimi azaltabilirsiniz. Manzaralar ve çalışmalarımızı paylaşabilir ve toplumsal bilinçlendirmeye katkıda bulunabilirsiniz. Araştırmalarımıza dayanak olarak denizlerimizdeki canlıların korunmasında rol oynayabilirsiniz.”