Nöbetçi Eczaneler
İtalya hükümetinin hafta başında bankaların yüksek faiz oranlarından elde ettikleri çok karlara yüzde 40 ek vergi uygulayacağını açıklamasının akabinde ülkenin önde gelen bankalarının paylarından yalnızca bir günde yaklaşık 10 milyar dolarlık bedel kaybı yaşandı.
EK VERGİ GÜNDEMDE
Piyasalarda bankacılara “sahil keyfini yarıda kestiren karar” olarak nam salan kararın akabinde dün İtalyan hükümetinden piyasaları sakinleştirecek bir açıklamada daha yapılarak, ek vergi uygulamasının bankaların toplam varlıklarının yüzde 0,1’ini geçmeyeceği açıklandı.
Her ne kadar piyasalarda İtalyan hükümetinin son açıklaması “U dönüşü” olarak değerlendirilse de İtalya’dan bu hafta gelen bankacılık kesimine yönelik ek vergi uygulamasının aslında bir manada pandoranın kutusunun açılmasına, yüksek kar elden bankacılık dalı üzerinde vergi baskının artacağı bir periyodun başlamasına neden olduğunu söylemek mümkün.
İTALYA’DAN SONRA İNGİLTERE’DE DE GÜNDEM EK VERGİ
İtalyan hükümetinin bankacılık dalına ek vergi getirilmesi istikametindeki kararının akabinde global bankacılık bölümüne istikamet veren Birleşik Krallık’ta da benzeri bir kararın alınması tarafında sesler yükselmeye başladı.
Üstelik şimdilik muhalefetten gelen seslerin gelecek yıl yapılacak genel seçimler sonrasında iktidarın hareketlerine dönüşmesi mümkünlüğü da kelam konusu.
Örneğin, ülkede muhalefette olan Emekçi Partisi Milletvekili Beth Winter, toplumsal paylaşım platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “İtalya, faiz oranları yükseldikten sonra banka karlarına yönelik bir ek vergi uygulanmasın konusunda İspanya’yı takip etti. Birleşik Krallık hükümeti bankalara vergi indirimi uygulamak yerine birebir şeyi düşünmelidir. Banka vurgunculuğu yapmaktansa, artan hayat pahalılığı karşısında bankalar vergilendirilmeli, kamu çalışanlarının maaşları artırılmalıdır.” değerlendirmesinde bulundu.
Birleşik Krallık’ın önde gelen sivil toplum kuruluşlarından Positive Money’nin Siyaset Lideri Simon Youel, toplumsal paylaşım platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, Birleşik Krallık’ta da bankalara yönelik İtalya’dakine misal bir biçimde ek vergi getirilmesi gerektiğini savundu.
Youel paylaşımında, “Bankaların karlarına bakıldığında, (Birleşik Krallık’ta) yüzde 40 düzeyinde ek vergi uygulanması yalnızca dört büyük bankadan en az 24 milyar sterlin düzeyinde gelir elde edilmesini sağlar.” değerlendirmesinde bulundu.
HANE BAŞINA 700 STERLİNLİK EK VERGİ
Youel, Birleşik Krallık’ta faiz oranları nedeniyle yüksek karlılık düzeylerine ulaşan bankalara yüzde 40 ek vergi uygulanması durumunda, bunun hane halkı başına 700 sterlinlik bir ek gelir yaratacağı varsayımına yer verdi.
Geçen yılın kasım ayında İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) Eski Lider Yardımcısı Charlie Bean de ülkede bankalara yönelik ek vergi uygulaması gerektiğini, bu halde onlarca milyar sterlinin hazineye kazandırılabileceğini savunmuştu
YÜKSEK KAR ELDE EDEN BANKALAR MEVDUAT FAİZİNE GELİNCE CİMRİ
Geçen hafta İngiltere Merkez Bankası (BoE), siyaset faizinin 25 baz puan artırılarak yüzde 5,25 düzeyine yükseltildiğini açıkladı. Böylelikle siyaset faizi son 15 yılın en yüksek düzeyinin ulaştı. Ama Birleşik Krallık’ta yüksek faiz ortamında karlarını artıran bankaların müşterilerini mevduatlarına bu yüksek faizleri artırmakta bile ayak direttiği öne sürülüyor.
Geçen ay İngiliz kontrol kurumu Finansal İdare Otoritesi (FCA), para siyaseti faiz oranlarını mevduat sahiplerinin hesaplarına düşük ya da gecikmeli olarak yansıtan bankalara karşı harekete geçileceği uyarısı yapmıştı.
Öte yandan ülkede son 13 yıldır iktidarda olan Muhafazakar Parti’nin bankaları ve Londra finans merkezindeki kuruluşları zora sokacak kararlardan imtina ettiği de biliniyor.
Birleşik Krallık Hazinesi’nden The Guardian gazetesine yapılan açıklamada, ülkede hükümetin bankalara yönelik iki farklı vergi uyguladığı (banka vergisi ve banka kurumlar vergisi ek ücreti) ve bir yenisinin planlanmadığı belirtildi.
Açıklamada, “Birleşik Krallık’ta bankacılık bölümü geçen yıl yaklaşık 39 milyar sterlin vergi üretti ve bu da tüm polis ve adalet sistemini finanse etmek için neredeyse kâfi düzeyde.” tabirine yer verildi.
AA muhabirine değerlendirmede bulunan Ernst & Young Item Club Baş İktisat Danışmanı Martin Beck ise Birleşik Krallık’ta 2016 yılında bankaların karlılıklarının artmasının akabinde yüzde 25 kurumlar vergisine ek olarak karlarında yüzde 3 düzeyinde ek vergi ödemesi istikametinde bir uygulamanın hala geçerli olduğunu belirtti.
Becks, “Bence İngiltere’nin İtalya’nın örneğini takip etmesi ve bankalara ek vergi getirmesi pek mümkün değil. Hükümetten buna dair (henüz) hiçbir ipucu gelmedi.” değerlendirmesinde bulundu.
Birleşik Krallık’ta iktidardaki Muhafazakar Parti’nin ayak diremesine karşın, faizlerin son 14 yılın en yüksek düzeyinde olduğu, hayat pahalılığının 1970’leri yine yaşattığı vurgulanırken halk, artan konut kredisi faizleri, besin fiyatları ve eriyen gelir düzeyleri nedeniyle sıkıntı bir periyottan geçiyor.
2024 yılının mayıs ayında genel seçimlerin yapılacağı ülkede muhalefet ise mali yükün üstlenilmesinde kemer sıkma programından fazla karları milyarlarca doları bulan dev bankaların bilançolarını işaret ediyor.
Ülkede net kamu borcu mayısta Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 100,1’ine ulaşmış ve Mart 1961’den bu yana birinci sefer yüzde GSYH’nin 100’ü aşmıştı.
İngiltere Bütçe Sorumluluğu Ofisi (OBR) de geçen ay, yüksek faiz oranlarına bağlı olarak borçluluğun artmasıyla, kamu borcunun 50 yılda gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 300’üne ulaşabileceğini ihtarında bulunmuştu.