Nöbetçi Eczaneler
Eski hükümet periyodunda, güvenlik tehdidi nedeniyle madenlerin bir türlü işletilemediği Afganistan’da, Taliban’ın 15 Ağustos 2021’de ülkeye hakim olmasıyla madenler konusu tekrar gündeme geldi.
Taliban’ın iktidara gelmesiyle madenlerin işletilmesi konusu da sürat kazandı. Böylelikle Taliban hükümeti, madenleri sonuna kadar kullanmak ve bunlardan gelir elde etmek istiyor.
Afganistan; lityum, demir, kömür, bakır, altın, çinko, kurşun, doğal gaz ve petrol ile zümrüt, lacivert taşı, yakut üzere kıymetli maden ve taş yataklarına sahip.
ABD Savunma Bakanlığı ve ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumunun, Afganistan genelinde yürüttüğü etüt çalışmalarına nazaran, ülkedeki maden ve bedelli taş yataklarının 1 trilyon dolar kıymetinde olduğu iddia ediliyor.
Taliban, Afganistan idaresine gelmesinin akabinde kısa müddette madenlerin işletilmesi konusunda kimi görüşmeler gerçekleştirdi ve mutabakatlar imzaladı. Taliban’ın imzaladığı birinci mutabakat, Çinli şirket CAPEIC ile 2023 başlarında Amu Derya Havzası için oldu.
GÜNLÜK 400 TON ÜRETİM YAPILIYOR
Taliban süreksiz hükümetinin Maden ve Petrol Bakanlığı sözcüsü Müfti Humayun Afgan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, halihazırda Afganistan’ın kuzeyindeki Amu Derya Havzası’nda 8 faal petrol kuyusunun bulunduğunu söyledi.
Bu kuyulardan günlük 350 ile 400 ton ham petrol çıkartıldığını aktaran Afgan, ham petrollerin yurt içindeki tüccarlara satıldığını ve onların da petrolü işleterek piyasaya sürdüğünü belirtti.
Afgan, “Amu Derya Havzası’ndaki petrol çalışmalarımız, Çinli bir şirket tarafından yapılıyor ve bu havzada yeni kuyuların açılması için çalışmalar da devam ediyor.” dedi.
Amu Derya Havzası’ndaki muahedenin 25 yıllık olduğunu söyleyen Afgan, bu yıl kelam konusu havzada 15 yeni petrol kuyusu daha açmayı planladıklarını, böylelikle günlük ham petrol üretimini 1000 tona çıkaracaklarını kaydetti.
Afgan, “Gelecekte çalışma yapmayı planladığımız başka petrol havzaları Afgan-Tacik, Katavaz, Helmand, Herat havzalarıdır. Bu havzalarda da petrol kuyuları açmayı hedefliyoruz.” tabirini kullandı.
Çinliler dışında Afganistan’daki madenlerle ilgili İran, Pakistan, Türkiye, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Avrupalı birtakım şirketlerin de yatırım yapmak istediğini lisana getiren Afgan, herkese kapılarının açık olduğunu vurguladı.
Afgan, “Burada yatırım yapacak şirketlerin güvenliğini sağlamak bizim vazifemizdir. Bundan ötürü güvenlik konusunda kimsenin kaygısı olmasın. Gönül rahatlığıyla yatırım yapabilirler.” diye konuştu.
DOĞAL GAZ REZERVLERİ DE BULUNUYOR
Afganistan’da yüklü ölçüde doğal gaz rezervlerinin de bulunduğunun altını çizen Afgan, lakin şu an için doğal gaz madenleriyle ilgili çalışma yapılmadığını belirtti.
Geçen haftalarda ülkenin kuzeyindeki Şibirgan kentinden Mezar-ı Şerif’e doğal gaz taşıyacak boru çizgisinin temelinin atıldığını hatırlatan Afgan, bu proje sayesinde birinci evvel Mezar-ı Şerif’teki fabrikalara daha sonra da kentteki halka doğal gaz dağıtılacağını söyledi.
Bu projenin 3 yılda tamamlanmasının planlandığını lisana getiren Afgan, böylelikle hem fabrikalar için hem de halk için büyük bir hizmetin gerçekleşeceğini lisana getirdi.
Afgan, Afgan-Tacik Havzası’nda da çalışmaların yakın vakitte başlatılacağını ve yeni petrol kuyuları açılarak petrol üretiminin daha da artırılmasının hedeflendiğini kaydetti.
Ülkenin batısında Herat vilayetindeki demir madenlerini İranlı şirketlerin işletmek istediğini aktaran Afgan, şimdi bu bahiste resmi bir muahede yapılmadığına, görüşmelerin sürdüğüne işaret etti.
Afgan, “Ayrıca ülkenin kuzeydoğusunda bulunan Tahar vilayetindeki altın madenlerinin işletilmesiyle ilgili de çalışmalarımız sürüyor.” dedi.
ÇİN, ALMANYA VE BAE LİTYUMA TALİP
Afganistan’ın lityum zengini bir ülke olduğunu vurgulayan Afgan, bunun ülke iktisadı için gelecekte değerli bir yere sahip olacağını söyledi.
Afgan, lityum madenlerinin işletilmesi konusunda şimdi rastgele bir ülkeyle mutabakat yapılmadığının altını çizdi.
Lityum madenlerinin işletilmesi konusunda en çok Çin, Almanya ve BAE’nin istekli olduğunu kaydeden Afgan, bu bahisteki yatırım taleplerini kendilerine ilettiklerini ve kıymetlendirme etabında olduğunu aktardı.
Afganistan’ın birçok vilayetinde çimento üretiminde kullanılan ham husus alanlarının bulunduğunu belirten Afgan, “Kandahar’daki saha yerli bir şirkete devredilecek. Cebilsirac’daki çimento alanının işletilmesi konusunda da Türk ve Katarlı şirketlerle görüşmeler devam ediyor.” tabirini kullandı.
Afgan, bu yatırımların yapıldığı takdirde binlerce kişinin iş sahibi olacağını belirtti.
“Afganistan, yer altı kaynakları açısından dünyanın varlıklı ülkelerinden biri.” diyen Afgan, dünya genelindeki şirketlere “yatırım” çağırısında bulundu.
AMU DERYA’DA 87 MİLYON VARİLE YAKIN PETROL BULUNDUĞU VARSAYIM EDİLİYOR
Afganistan’da Taliban öncesi hükümetin Maden ve Petrol Bakanlığı bilgilerine nazaran, yalnızca ülkenin kuzey bölgesinde 1,6 milyar varil ham petrol, 400 milyar metreküp doğal gaz, 500 milyon varil doğal gaz sıvıları olduğu tabir ediliyor.
Ancak bu rezervlerin birden fazla, ülkede onlarca yıldır devam eden çalkantılar nedeniyle dokunulmamış durumda.
Çin’in Ulusal Petrol Şirketi (CNPC), Afganistan’ın eski hükümetiyle 2012’de Amu Derya Havzası’nda petrol çıkarmak için muahede imzalamıştı. Bu periyotta yalnızca Amu Derya’da 87 milyon varile yakın petrol bulunduğu varsayım ediliyordu.