Onarımı devam eden Edirne Sarayı 'ikonik yapı'ları ile ayağa kalkacak

Geçen yıl Ulusal Saraylar Başkanlığına devredilen Edirne Sarayı’nda (Saray-ı Cedid-i Amire) başlatılan ihya çalışmaları kapsamında farklı kurumlara tahsis edilmiş yapılar boşaltıldı. Tarihi niteliği bulunmayan ve boş durumda olan sonradan yapılmış ek yapıların tespitleri ve kayıtları oluşturuldu.

Bu yapıların sökümü gerçekleştirildi. Tarihi yapılar ve kalıntılar belgelendi, fotoğraflandı ve alanla ilgili vaziyet planları hazırlandı. Onarım, rekonstrüksiyon, etraf düzenleme ve ihya çalışmalarına öncü olabilecek çalışmalara başlandı. Mevcut tarihi yapı ve kalıntıların rölöve planları ile fotogrametrik evrakları oluşturuldu.

RESTORASYONA CİHANNÜMA KASRI’NDAN BAŞLANDI

Master plan çerçevesinde müdafaa heyetlerince onarım, güçlendirme ve müdahale projeleri onaylanan Cihannüma Kasrı onarıma alındı. Onarım kapsamında yapı raspalama yoluyla sonradan yapılmış harç kalıntılarından temizlendi. Özgün yapı elemanları askıya alma ve numaralandırarak istifleme metotlarıyla muhafazaya alındı.

Mevcut elemanların güçlendirilmesi, mevcut olmayan duvarların ise özgün haline nazaran onaylı projeler öncülüğünde tekrar inşa edilmesi, orta katlarının oluşturulması, özgün kapı, pencere, çatı konstrüksiyonu ve üst kaplamaları üzere yapı öğelerinin yapılması çalışmalarına devam ediliyor.

ARKEOLOJİK HAFRİYATLAR DEVAM EDİYOR

Edirne Sarayı’nın kayıp yapılarının gün yüzüne çıkartılmasına yönelik arkeolojik hafriyat çalışmaları da devam ediyor. Tarihi sit alanı içerisinde yer alan ve günümüze ulaşamayan yapı, kasır, hamam, sur duvarları üzere öğelerin temel kalıntılarındaki çalışmalara sürat verildi. Saray’ın Sur-i Sultani duvarları, Akağalar Koğuşları ve Kum Kasrı’na ilişkin kalıntıların araştırılması çalışmaları sürdürülüyor.

“İÇİNDE ÇOK FAZLA TARİHİ YAPITI, TARİHİ MİRASI BİR ORTADA BARINDIRAN BİR SAHA BURASI”

“Milli Saraylar tarihin eksik modülünü Edirne’de tamamlıyor” amacıyla sürdürülen çalışmaları yerinde görmek üzere Edirne’ye gelen Ulusal Saraylar Lideri Dr. Yasin Yıldız, alandaki faaliyetleri inceledi.

Yıldız, incelemelerinin akabinde gazetecilere yaptığı açıklamada, Ulusal Saraylar Başkanlığı olarak alanda 10 aydır çalışma yürüttüklerini anımsattı.

Bu mühletin yarısında 1200 dönümlük alanın rehabilitasyonu, güvenliği, temizliğiyle çok önemli çalışmaların yürütüldüğüne vurgu yapan Yıldız, “Çünkü burasının bir kısmı önemli manada tarihi ve arkeolojik kalıntılar barındırmasına karşın kıymetli bir kısmı yakın bir vakte kadar bir kısmının cezaevi olduğu da düşünülürse farklı kurumlar tarafından kullanılmaktaydı. Bu kurumlarla işbirliği çerçevesinde bütün bu alanın, alandaki yapıların kurumumuza kazandırılması süreci ve sahanın güvenliği tamamlandı. Bu çok kıymetli bir evre. Zira sahiden içinde çok fazla tarihi yapıtı, tarihi mirası bir ortada barındıran bir saha burası. Önemli manada bir vakit aldı bu çalışma.” diye konuştu.

“EDİRNE SARAYI’NIN EN İKONİK YAPISI CİHANNÜMA KÖŞKÜ”

Yıldız, hazırlık olarak da değerlendirilebilen birinci etabın tamamlanması sonrası ihya çalışmalarına başlandığına işaret etti.

Cihannüma Kasrı’ndaki çalışmalara değinen Yıldız, şu bilgileri paylaştı:

“Cihannüma Kasrı 2017 yılından itibaren, saha Kültür ve Turizm Bakanlığının kontrolündeyken önemli manada çalışılmış hoş bir onarım projesi hazırlanmış. Biz ekim ayında burayı devraldığımızda bu projeyle birlikte bu çalışmaya başlayabileceğimizi gördük. Bizden evvel bölge muhafaza şuralarının onayladığı bir proje. Bizim bilim heyetimizin da uygun görmesiyle uygulamaya başladı. Bu çok değerli bir kademe. Edirne Sarayı’nın en ikonik yapısı Cihannüma Köşkü.

Milli Saraylar Bilim Şurasının öncülüğünde belirlemiş olduğumuz bir 5 yıllık master planı var. Bu plan sonucunda Edirne Sarayı’nın ülkemize yakışır bir tarihi miras olarak kültür hazinemizdeki yerini almasını hedefliyoruz. Çalışmanın temel sac ayağı budur. 2023 içerisinde Cihannüma Kasrı’yla birlikte şu an Edirne Sarayı’nın tarihindeki en önemli ve en kapsamlı hafriyat çalışmaları da burada yürütülüyor.”

Kazı çalışmalarının sürdüğünü ve buna çok kıymet verildiğini vurgulayan Yıldız, Ulusal Sarayların yalnızca hafriyat çalışmaları için 35 milyon lira kaynak ayırdığını bildirdi.

MAHMUDİYE KIŞLASI’NIN ONARIMI GELECEK YIL BAŞLAYACAK

Saray yakınındaki bir kaç ay öncesine kadar kapalı cezaevi olarak fonksiyon gören geçmişte askeri kışla olarak yapılan yapıyla ilgili de görüş bildiren Yıldız, yapının zamanı konusunda Adalet Bakanlığıyla son çalışmaların tamamlanma kademesinde olduğunu söz etti.

Yaklaşık 20 bin metrekare kapalı alan, 80 dönüm bahçe alanı bulunan yüzde 50’lik kısmın ayakta kaldığı kışla kompleksiyle ilgili restore çalışmalarının gelecek yıl başlayacağını tabir eden Yıldız, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Oldukça özgün bir yapı, içinde temel düzeyinde kalmış bir cami ve bugün hala ayakta olan ancak önemli bir onarıma muhtaçlığı olan hamamıyla birlikte devraldık. İnşallah önümüzdeki yıl orada da önemli manada onarıma başlamış olacağız. Doğal bu alanda görmüş olduğunuz tarihi yapı çoklukla 16’ncı ve 17’nci yüzyıllara ilişkin, hatta 15’nci yüzyıldan da yapılarımız var. Fakat bir 19’uncu yüzyıl yapısında müzecilikle ilgili kimi noktaları çok daha rahat hayata geçirebileceğiz. İnanıyorum ki bizim Mahmudiye Kışlası’nın onarımı da bittikten sonra Edirne’ye çok çok nitelikli bir müze kazandırmış olacağız.

Çünkü bu alanda yürütülen kazılardan ve bunun dışında da kimi İstanbul’da yahut Edirne’de bulunan müzelerde Edirne Sarayı’na ilişkin çok sayıda taşınabilir eser var. Bunların sergilenebilmesi için çok önemli bize bir alan sunuyor. Bununla birlikte Ulusal Saraylar Enstitüsünün bir kolunu burada yapıp yalnızca Edirne değil, zira Edirne’de sarayın dışında da muazzam bir tarihi birikimimiz var. Edirne kentine ve bunun ötesinde Balkanlar’daki tarihi mirasımıza yönelik çalışmaları, akademik çalışmaları yürüteceğimiz bir kolumuz olacak. Birebir vakitte içinde bir kültür merkezi olacak. Yani bu manada Edirne’ye değerli bir müze ve kültür merkezi kazandıracağımızı söyleyebilirim.”

SARAY’IN ZİYARETE AÇILMASI

Yıldız, saray ikinci avlusunun bitirilmesinin akabinde ziyarete açılabileceğini, alanın arkeolojik hafriyat alanı olması nedeniyle her an bulguyla müsabaka mümkünlüğünün yüksek olduğuna dikkati çekerek, “En azından ikinci avludaki çalışmalar tamamlanmadan burada sağlıklı bir ziyaret hizmeti sunmak zati gerçek değil.” dedi.

Edirne’nin Türkiye’deki tarihi miras yoğunluğu açısından çok değerli bir kent olduğunun altını çizen Yıldız, “Yaklaşık 400’ün üzerinde sivil mimari örneği var yaşayan. Restore edilerek kurtarılabilecek alanlar var. Aslında bunun dışında mescitlerini, medreselerini, kamu binalarını görüyorsunuz. Bu manada çok önemli bir potansiyeli var. Biz Edirne’yi bir bütün olarak kıymetlendiriyoruz. İnşallah hepsiyle ilgili çalışmalarda da katkı vermeye hazırız.” dedi.