Türkiye ile Suudi Arabistan ortasında imzalar atıldı! İktisat ve savunmada tarihi adım

İletişim Başkanlığının toplumsal medya hesabından, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suudi Arabistan ziyareti sonrasında yapılan ortak açıklama paylaşıldı.

Açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Türkiye ve Suudi Arabistan başkanları ve kardeş halkları ortasındaki kardeşlik bağları, seçkin bağlar ve esaslı tarihi bağlardan hareketle, 17 Temmuz 2023’te Suudi Arabistan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdiği tabir edildi.

TARİHİ ALAKALAR GÖZDEN GEÇİRİLDİ

Ziyarette, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed Bin Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile bir ortaya geldiği hatırlatıldı. Açıklamada, Cidde’deki Al-Salam Sarayı’nda gerçekleştirilen resmi görüşmelerde, iki kardeş ülke ortasındaki tarihi alakalar ve bunları her alanda geliştirmenin yollarının gözden geçirildiği, mevcut genel bölgesel ve memleketler arası durum hakkında karşılıklı görüş alışverişinde bulunulduğu tabir edildi.

PRENS SELMAN’DAN ERDOĞAN’A TEBRİK

Görüşmenin başında Veliaht Prens Selman’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı kısa mühlet evvel Türkiye’de elde ettiği seçim zaferi vesilesiyle tebrik ettiği aktarılan açıklamada, “Türk tarafı, Hadim-ül Haremeyn Eş-Şerifeyn hükümetinin ve Altesleri Veliaht Prens’in Harameyn Eş-Şerifeyn’e, hacılara ve umre ibadetine gelenlere verdikleri hizmetleri takdir etmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nden gelen hacıların, umre ibadetine gelenlerin ve ziyaretçilerin rahatlığı için gösterilen yüksek seviyedeki eş güdümü övmüşlerdir. Türk tarafı ayrıyeten 6 Şubat 2023 tarihinde yaşanan zelzele felaketinden sonra Suudi Arabistan Krallığı’ndan Türkiye’ye gönderilen dayanak için de takdirlerini lisana getirmiştir” tabiri kullanıldı.

TİCARET VE YATIRIM ALANINDA İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK

Açıklamada, Veliaht Prens Selman’ın Türkiye’ye, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da Suudi Arabistan’a 2022’de gerçekleştirdikleri ziyaretler hatırlatıldı.

İki tarafın, bu ziyaretlerdeki kazanımlarından, iki ülkenin çeşitli alanlardaki işbirliğinin kapsamının genişletilmesinden, Türkiye ile Suudi Arabistan ortasındaki yakın münasebetleri güçlendirmeye katkı sağlayan olumlu sonuçlarından övgüyle kelam ettiği belirtilen açıklamada, şu bilgiler verildi:

“İki taraf, Türk-Suudi Uyum Kurulu’nun faaliyete geçirilmesine yönelik süreçlerin tamamlanmasının, ortak proje ve inisiyatifler geliştirilmesinin ve bunların Kurul çerçevesinde uygulanmasının kıymetini vurgulamıştır. İktisat, ticaret ve yatırım alanlarında global iktisadın önündeki en değerli sınamaları ve bu sınamalarla çabada Türkiye ve Krallık’ın rollerini gözden geçirmiş, ticaret ve yatırım alanlarında işbirliği ivmesinin artırılmasının ehemmiyetini ve bilhassa altyapı, inşaat, mühendislik, savunma ve metalürjik sanayi, etraf ve miras turizmi, yenilenebilir güç üzere bir dizi amaç bölümde ve öbür ortak çıkar alanlarında ekonomik entegrasyon için fırsatları destekleme konusundaki istekliliklerini vurgulamışlardır.”

Açıklamada, iki ülkenin, özel dalları ortasındaki bağlantısı ağırlaştırarak, özel bölüm için verimli ve elverişli bir yatırım ortamı geliştirmeyi amaçladığı bildirildi. Bu kapsamda, iki tarafın özel bölümü güçlendirmek, tesisler sağlamak, uygun bir iş ortamı yaratmak, gerekli kolaylaştırıcı ögeleri sağlamak ve bu şirketlerin yaşadığı her türlü sorunu çözmek suretiyle en önde gelen yatırım fırsatlarını araştırıp tespit ederek, iki ülke ortasındaki ticareti geliştirmenin ve çeşitlendirmenin yollarını ele aldıkları belirtildi.

EKONOMİK ALAKALAR DAHA YÜKSEK VE KAPSAMLI DÜZEYLERE ULAŞTIRILACAK

Ekonomik münasebetlerin güçlendirilerek daha yüksek ve daha kapsamlı düzeylere ulaştırılmasında özel bölümün oynadığı rolün kıymetinin de vurgulandığı bildirilen açıklamada, şunlar söz edildi:

“İki taraf, Aralık 2022’de Ekselansları Suudi Yatırım Bakanının ziyareti sırasında 280’den fazla Türk ve Suudi önde gelen şirketin iştirakiyle düzenlenen ve kamu ve özel dal için 12 mutabakat ve mutabakat zaptının imzalanmasıyla sonuçlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’nun sonuçlarından övgüyle kelam etmiştir. Turizm alanında bu yıl ağustos ayında İstanbul’da yapılması planlanan Türk-Suudi Yatırım Forumu’ndan memnuniyet duyduklarını söz etmişlerdir.”

ENERJİ ALANINDA İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK

İki tarafın da global güç piyasalarının istikrarının değerini vurguladığı aktarılan açıklamada, şunlar söz edildi:

“Türkiye, Krallık’ın global petrol piyasalarının istikrarını, üretici ve tüketici ülkelerin çıkarlarına hizmet edecek ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sağlayacak formda desteklemedeki rolünü memnuniyetle karşılamıştır. İki taraf, yenilenebilir güç, iki ülke ortasındaki elektrik orta kontağı, Krallık’tan Türkiye ve Avrupa’ya elektrik ihracatı, güç verimliliği, yenilik ve hidrokarbon kaynakları için pak teknolojiler, hidrojen üzere düşük karbonlu yakıtlar dahil olmak üzere güç alanlarında işbirliğini geliştirme ve nükleer gücün barışçıl kullanım alanlarına, bu alanların düzenleyicilik boyutlarına ait işbirliği seçeneklerini araştırma isteklerini lisana getirmişlerdir.”

Ayrıca, iki tarafın, güç dalları ve sürdürülebilirliğiyle ilgili proje ve tedarik zincirlerinin geliştirilmesinde işbirliğinin artırılması konusunu ele aldığı belirtildi.

‘İKİ ÜLKEDEKİ MAHALLÎ KAYNAKLARIN KULLANIMI ARTIRILACAK’

İki tarafın, petrol, petrol türevleri ve petrokimya arzı da dahil bir dizi güç alanında işbirliğini güçlendirmenin ehemmiyetini vurguladığına işaret edilen açıklamada, şöyle denildi:

“Ayrıca, pak hidrojenle ilgili en düzgün uygulamaların hayata geçirilmesi bağlamında bilgi ve deneyim değişimine ek olarak, uzmanlaşmış üretim ve hidrokarbonların yenilikçi kullanımları da dahil olmak üzere tüm petrokimya kesim zincirindeki ortak teşebbüs fırsatlarını tartışmışlardır. İki taraf, iki ülkedeki lokal kaynakların kullanımını artırmak için şirketler ortasında işbirliği sağlamanın ve böylelikle güç arzında esnekliğe ve verimliliğe ulaşılmasına katkıda bulunulmasının ehemmiyetini teyit etmişlerdir.”

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KONUSU

İklim değişikliği hususlarıyla ilgili iki tarafın, BM İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı ve Paris Muahedesi unsurlarına bağlı kalmanın ehemmiyetinin altını çizdiği vurgulanan açıklamada, Türk tarafının, Suudi Arabistan’ın iklim değişikliği alanındaki uğraşlarına takviyesini söz ettiği bildirildi.

Açıklamada, “İki taraf, döngüsel karbon iktisadını, emisyonları yönetmek ve iklim değişikliği amaçlarına ulaşmak için bir araç olarak kullanmaya yönelik siyasetleri kendi önceliklerini ve farklı ulusal şartlarını da dikkate alarak teşvik etmek suretiyle döngüsel karbon iktisadı uygulamaları geliştirilmesine dönük işbirliğinin değeri konusunda mutabık kalmışlardır” sözüne yer verildi.

İHRACAT VE İTHALATTA MUTABAKAT ZAPTI İMZALANDI

Açıklamada, tarafların, ihracat ve ithalat alanlarında imzalanan mutabakat zaptlarının aktifleştirilmesi ve sanayi kesimine yatırım çekilmesi için çalışılmasının yanı sıra sanayi ve madencilik bölümlerinde işbirliğinin güçlendirilmesinin değerinin altının çizdiği kaydedildi.

Her iki tarafın da imalat ve petrokimya sanayi, otomotiv ve yedek kesim sanayi, havacılık sanayi, limanlar ve denizcilik sanayi, madencilik ve besin sanayi dahil maden ve endüstriyel kesimlerde gelecekteki işbirliği alanlarının güçlendirilmesi muhtaçlığını vurguladığı belirtildi.

Açıklamada, tarafların, iki ülkenin özel bölümlerinin, tarım ve besin sanayileri alanlarında yatırım iştiraklerine girme kapsamlarında görülen genişlemeyi memnuniyetle karşıladığı, etraf, su, tarım ve besin güvenliği alanlarında devam eden işbirliğinin kıymeti konusunda mutabık kaldığı bildirildi.

Tarafların bağlantı, teknoloji, dijital iktisat, yenilik ve uzayla alakalı alanlarda işbirliğini ve iştiraki geliştirme isteğini lisana getirdikleri de aktarıldı.

‘SINIR ÖTESİ UĞRAŞTA İŞ BİRLİĞİ YAPILACAK’

Her iki tarafın da ulaşım ve çeşitli lojistik hizmetler alanlarında işbirliğinin aktifleştirilmesi ve güçlendirilmesinin kıymetini vurguladığı ve iki ülke ortasındaki uçuş sayısını artırmayı görüştüğü belirtilen açıklamada, savunma ve güvenlik alanına ait ise şu tabirlere yer verildi:

“Taraflar, savunma ve askeri sanayi alanlarında işbirliği ve eş güdümü geliştirmek ve bu alanlarda imzalanan mutabakatların, iki ülkenin ortak çıkarlarına hizmet edecek, bölgede ve dünyada güvenlik ve barışın sağlanmasına katkıda bulunacak biçimde harekete geçirilmesi konusundaki kararlılıklarını tabir etmişlerdir.

İki taraf ayrıyeten, iki kardeş ülkede güvenlik ve istikrarın sağlanmasına katkıda bulunacak halde her türlü hatayla çaba, terörizm ve terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık ve bunların finansmanı ile uğraş alanında işbirliğini güçlendirme, bilgi, uzmanlık ve eğitim değişimi dahil, ortak çıkarları ilgilendiren hususlarda mevcut güvenlik işbirliğini ve uyumunu güçlendirmenin kıymeti üzerinde mutabakata varmışlardır.

Ek olarak, iki taraf, her türlü hudut ötesi yolsuzluk hatasıyla gayret gayeli ikili işbirliğini güçlendirme ve iki ülkenin yolsuzlukla çaba kurumları ortasında bilhassa de yolsuzluk hadiselerinin soruşturulması, faillerin kovuşturulması ve Yolsuzlukla Gayrette Kanun Uygulayıcı Otoriteler için Global Operasyonel Ağı’ndan yararlanarak, yolsuzluk cürümlerinden elde edilen gelirlerin geri alınması alanlarında faal bağlantının güçlendirilmesi konusundaki kararlılıklarını teyit etmişlerdir. Ayrıyeten, terörizme yol açan şiddete varan aşırıcılık, nefret söylemi ve terörizmle gayret ile ılımlılık ve müsamaha kültürünü yaymak için ortalarındaki işbirliğini güçlendirmenin değeri üzerinde anlaşmışlardır.”

Açıklamada, tarafların turizm, sürdürülebilir turizm ve iki ülke ortasındaki turizmin gelişimi alanlarında işbirliğinin artırılması, her iki ülkedeki turizm potansiyelinin araştırılması ve turizm dalının faydasına tecrübe değişiminde bulunulması konularındaki dileklerini söz ettikleri belirtildi.

Tarafların ayrıyeten, kültürel alanlarda, spor programları ve faaliyetlerinde ortalarındaki işbirliği ve paydaşlığı güçlendirmenin değerini vurguladığı kaydedildi.

BİLİM VE EĞİTİM ALANINDAKİ İŞ BİRLİKLERİ

Açıklamada, iki ülke ortasında bilim ve eğitim işbirliğinin geliştirilmesi, üniversitelerin birbirleriyle direkt bağlarını güçlendirmeye teşvik edilmeleri, hayati alanlarda araştırma ve bilimsel işbirliği düzeyinin yükseltilmesi, operasyonel eğitim modellerinde tecrübe alışverişinde bulunulması mevzularının ele alındığı bildirildi. Eğitimde çağdaş teknolojilerin kullanılması, ortak araştırmalar yürütülmesi ile özel eğitim, e-öğrenme ve uzaktan eğitim alanında eğitim malzemeleri ve hizmetlerin geliştirilmesi istikametindeki dileklerin da lisana getirildiği kaydedildi.

İki tarafın, radyo ve televizyon alanında medya işbirliği fırsatlarını, haber değişimi ve iki taraf ortasında karşılıklı ziyaretler hususlarını da ele aldığı tabir edildi.

SAĞLIK ALANI

Sağlık alanıyla ilgili iki tarafın, mevcut ve gelecekte ortaya çıkabilecek salgınlara, bunlarla bağlı risk ve sınamalara karşı durulabilmesi, gayeli global teşebbüslere dayanak gayesiyle, işbirliği ve eşgüdümün güçlendirilmesini amaçladığı kaydedildi.

Tarafların bu kapsamda, milletlerarası kuruluşlar ve G20 ülkeleri vasıtasıyla global sıhhat sınamalarının göğüslenmesi, aşı, ilaç ve teşhis maksatlı teçhizat geliştirilmesinde işbirliği ve iki ülke ortasında antimikrobiyal dirençle uğraşa yönelik global uğraşlara ait eşgüdüm sağlanması dileklerini lisana getirdiği belirtildi.

Açıklamada, “Türk tarafı, Krallığın, antimikrobiyal direnç konusunda tesirli ve sürdürülebilir tahliller bulunması, farkındalık yaratılması ve hazırlıklı olunmasının sağlanması gayesiyle Tek Sıhhat yaklaşımının desteklemesini hedefleyen Dördüncü Antimikrobiyal Direnç Bakanlar Konferansı’na Kasım 2024’te mesken sahipliği yapacak olmasını memnuniyetle karşılamıştır” sözü kullanıldı.

MUTABAKAT ZAPTINDAN MEMNUNİYET DUYULDUĞU SÖZ EDİLDİ

Açıklamada, iki tarafın, iki ülke ortasında Milletlerarası Para Fonu, Dünya Bankası ve Yirmiler Kümesi üzere milletlerarası forumlarda ve kuruluşlarda devam eden işbirliğinin ve dünyanın içinden geçtiği ekonomik sınamalarla çaba gayeli milletlerarası gayretlerin desteklemesine yönelik eş güdümün değerini vurguladığı belirtildi.

İki tarafın, bu ziyaret sırasında Kabiliyetler, Savunma Sanayii, Araştırma ve Geliştirme Alanlarında İşbirliğine Ait Uygulama Planı, Suudi Savunma Bakanlığı ile Türk firması Baykar ortasında 2 Satış Mukavelesi, Direkt Yatırımın Teşvik Edilmesi Alanında İşbirliği, medya ve güce ait mutabakat zaptlarının imzalanmasını memnuniyetle karşıladığı bildirildi.

Açıklamada tarafların ayrıyeten, Türk-Suudi Yatırım Forumu’nda iki ülke özel dal kuruluşları ortasında güç, gayrimenkul, inşaat, eğitim ile dijital teknolojiler, sıhhat ve medya alanlarında 9 mutabakat zaptı imzalandığı kaydedildi.

İki tarafın, memleketler arası barış ve güvenliğin korunmasına yönelik uğraşları koordine etmeye ve ağırlaştırmaya devam etme kararlılığını yinelediği vurgulanan açıklamada, “İki taraf, bölgesel ve milletlerarası arenada her iki ülkeyi de ilgilendiren mevzularda görüş alışverişinde bulunarak, buna yönelik işbirliği ve ortak uyumu güçlendirme, bölgede ve dünyada barış ve istikrarı tesis edecek tüm teşebbüslere dayanaklarını sürdürme kararlılığını yine teyit etmişlerdir” denildi.

KUR’AN-I KERİM’E YÖNELİK HÜCUMLAR DA ELE ALINDI

Açıklamada, “İki taraf, Kur’an-ı Kerim’e yönelik kasıtlı taarruzlara karşı kınamalarını ve lanetlemelerini yinelemişler, diyalog, müsamaha ve bir ortada yaşama kıymetlerini yaymaya, nefreti, aşırıcılığı ve dışlamayı reddetmeye, tüm dinler ile kutsal yerlerin istismarını önlemeye yönelik ortak gayretlerin değerini vurgulamışlardır.” tabirine yer verildi.

YEMEN KRİZİ

İki tarafın, Yemen krizine kapsamlı bir siyasi tahlil bulunmasına dönük Birleşmiş Milletler ve bölgesel uğraşlara tam dayanak verilmesinin kıymetinin altını çizdiği belirtilen açıklamada, şunlar kaydedildi:

“Türk tarafı, Krallığın, Yemenli taraflar ortasında diyaloğu ve uzlaşmayı teşvik etmeye yönelik uğraşları ve teşebbüsleri ile Yemen’in tüm bölgelerine insani yardım ulaştırılmasının sağlanmasında ve kolaylaştırılmasında oynadığı rolü övmüştür. İki taraf ayrıyeten, Yemen Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Liderlik Kurulu’na tam dayanaklarını teyit etmişlerdir. İki taraf, Birleşmiş Milletlerin ateşkese bağlılığı güçlendirme uğraşlarını takdir etmiş ve Husilerin, Yemen krizini sona erdirmeyi amaçlayan Birleşmiş Milletler ve milletlerarası eforlara olumlu bir formda dahil olmasının, barış teşebbüsleri ve gayretleriyle önemli bir formda ilgilenmesinin ehemmiyetini vurgulamıştır.”

SUUDİ ARABİSTAN İLE İRAN ORTASINDAKİ DİPLOMATİK İLİŞKİLER

Türk tarafının, Suudi Arabistan ile İran ortasındaki diplomatik ilgilerin yine başlamasını memnuniyetle karşıladığı da aktarılan açıklamada, şu tabirlere yer verildi:

“Bu adımın, devletlerin egemenliğini ve iç işlerine karışmama prensibini koruyacak biçimde, bölgede güvenlik ve istikrarın güçlendirilmesine katkıda bulunmasını umduğunu tabir etmiştir. İki taraf, İran’ın nükleer programının barışçıllığına bağlılığının ve Milletlerarası Atom Gücü Ajansı ile şeffaf bir biçimde işbirliği yapmasının kıymetini vurgulamıştır. Ayrıyeten, bölge ülkelerini kapsayan, bölgesel ve milletlerarası barış ve güvenliğe yönelik tehdit kaynaklarını ele alan kapsamlı müzakerelere götürecek gayretlere katkının ehemmiyetini belirtmişlerdir.”

Açıklamada, Suudi Arabistan’ın, kardeş Türkiye ve Mısır ortasında gelişmekte olan alakalara dair takdirlerini ve dayanağını de ilettiği belirtildi.

‘FİLİSTİN İÇİN GAYRETLER YOĞUNLAŞTIRILMALI’

İki tarafın, Filistin davasındaki gelişmeleri ele aldığı ve işgal altındaki Filistin topraklarında devam eden İsrail akınlarını ve provokasyonlarını kınadıkları aktarılan açıklamada, “İki taraf, Filistin halkının 1967 sonları temelinde, başşehri Doğu Kudüs olan bağımsız bir devlet kurabilme haklarını garanti altına alacak biçimde, Filistin davasının Arap Barış Teşebbüsü ve ilgili memleketler arası meşruiyet kararlarına dayanan kapsamlı bir barışa ve adil bir tahlile varmasını teminen uğraşların ağırlaştırılması gerekliliğini vurgulamışlardır” denildi.

SUDAN KRİZİNİN ÇÖZÜMÜ

Sudan’daki duruma ait iki tarafın, 11 Mayıs 2023 tarihinde imzalanan Cidde Bildirgesi ve başka bölgesel teşebbüslere istinaden, çatışmanın taraflarının kalıcı bir ateşkese yönelik taahhüdünün kıymetini vurguladığı bildirilen açıklamada, şunlar söz edildi:

“Türkiye ve Suudi Arabistan, her iki tarafı, ihtilafa sürdürülebilir bir tahlil bulunması tarafındaki siyasi diyaloga bağlı kalmaya ve ayrıyeten Sudan halkının maruz kaldığı acıların hafifletilmesine dönük gerekli önlemleri almaya teşvik etmişlerdir. Ayrıyeten Sudan krizinin tahlilinin, yalnızca Sudan’ın egemenliğine ve birliğine hürmet duyan ve birebir vakitte Sudan devlet kurumlarını koruma eden gerçek bir Sudanlılar ortası siyasi süreçle sağlanabileceğini vurgulamışlardır. İki taraf, Sudan’da insani mukabeleyi desteklemeye dönük milletlerarası gayretlerin ağırlaştırılması muhtaçlığının ve Sudan halkının yaşadığı acıların giderilmesinin ehemmiyetinin altını çizmişlerdir.”

RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI

Ukrayna’daki savaşla ilgili iki ülkenin, savaşın müzakereler yoluyla ve memleketler arası hukuk temelinde sona erdirilmesinin, diyalog ve diplomatik tahlillere öncelik verilmesinin ve güvenlik ve istikrarın yine sağlanmasına katkıda bulunacak halde tansiyonu azaltmak ve bu krizin olumsuz yansımalarını sınırlamak için mümkün olan tüm gayretlerin gösterilmesinin değerini vurguladığı bildirilen açıklamada, şöyle denildi:

“İki kardeş ülke tarafından sağlanan insani yardım ve teşebbüsleri, krizin acısını hafifletmeye bir katkı olarak takdir etmişlerdir. Bu bakımdan, iki taraf, global besin güvenliğine dayanak veren ve besin fiyat istikrarını sağlayan Karadeniz Teşebbüsü’nün kıymetinin altını çizmiştir. Ziyaretin hitamında, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Hadim’ül Haremeyn Eş-Şerifeyn Kral Selman bin Abdulaziz El Suud ve Veliaht Prens ve Başbakan Altesleri Prens Muhammed bin Selman bin Abdulaziz El Suud’a, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve beraberindeki heyete gösterilen hüsnükabul ve misafirperverliği için teşekkürlerini ve takdirlerini tabir etmişlerdir. Altesleri Veliaht Prens, Cumhurbaşkanı’nın sıhhat ve memnunluğu ile kardeş Türk halkının daha da ilerlemesi ve refahı için en yeterli dileklerini lisana getirmiştir.”