Nöbetçi Eczaneler
Amerikalı yatırımcı Mark Spitznagel Fortune’daki röportajında Amerikan iktisadının insan tarihinin gördüğü en büyük kredi balonunun ortasında olduğunu söyledi. Nassim Nicholas Taleb’le birlikte gerçekleştirdiği çalışmalarla tanınan ünlü borsa uzmanı mümkün bir piyasa çöküşünde küçük yatırımcılara borsa efsanesi Warren Buffett’ın tavsiyelerinden uzaklaşmamalarını önerdi.
Spitznagel, “Dünya tarihinin en büyük kredi balonunun içerisindeyiz ve bu benim fikirlerim değil, bunlar sayılar. Bir kaldıraç çağında, bir kredi çağında yaşadığımız ve bunun sonuçları olacağı konusunda hiçbir kuşku yok” sözlerine yer verdi.
Borsagundem.com’un derlediği bilgilere nazaran ABD iktisadına ait son resmi datalar de ünlü borsa uzmanını doğrular nitelikte. New York FED datalarına nazaran ABD’de toplam hane halkı borçları birinci çeyrekte 17 trilyon dolarla rekor kırdı. Bu ay yayınlanan Birleşmiş Milletler raporuna nazaran global kamu borcu geçen yıl tüm vakitlerin en yüksek düzeyi olan 92 trilyon dolara yükseldi. Bu sayılar 2000’den bu yana %400’lük bir artış gösterdi.
Devletlerin borcu ile GSYİH oranı dünya çapında onlarca yıldır istikrarlı bir biçimde artıyor. ABD Merkez Bankası (FED) bilgilerine nazaran, ABD’de toplam kamu borcunun GSYİH’ya oranı birinci çeyrekte %118’i buldu.
ABD’de azalan enflasyon ve sağlam kalan şirket bilançoları FED’in agresif faiz artışlarına karşın S&P 500 Endeksi’nin bu yıl yaklaşık %18 oranında sıçramasına imkan sağladı. Spitznagel’a nazaran rekor kamu borcu ve özel borçların arttığı bir süreçte bu pay değerlemeleri tasa verici düzeylerde.
Borsa uzmanı değerleme göstergesi olarak Warren Buffett’ın ünlü göstergesini kullanıyor. Buffett göstergesine nazaran halka açık süreç gören bir şirketin toplam piyasa pahası ABD iktisadının toplam çıktısı ile karşılaştırılıyor.
Spitznagel göstergeye nazaran pay senetlerinin “şu anda olduğundan çok daha düşük” düzeyde kıymetlenmesi gerektiğini söyledi. Lakin borsa uzmanına nazaran birçok yatırımcı enflasyonun yavaşladığını ve istikrarlı ekonomik büyümenin görüldüğünü işaret eden kısa vadeli eğilimden adeta büyüleniyor. Spitznagel, “Sadece buraya ve şu ana bakıyorlar ki bu biraz Goldilocks bölgesine benziyor. Uzun vadeli temel datalarla ilgisi yok” açıklamasında bulundu.
YALNIZCA BUFFETT’I DİNLEYİN
Ünlü borsa uzmanı piyasalardaki bu tasa verici ortamda perakende yatırımcılar için de tavsiyelerde bulundu. Spitznagel, “Perakende yatırımcılara tavsiyem riskleri azaltma atılımlarının yaptıkları en değerli şey olabileceğini anlamalarıdır. Muhtemelen onlara ziyan verecek olan yeni yaptıkları anlamsız yatırımlar olmayacak. Muhtemelen makus bir şey olacağını düşündükleri sırada yaptıkları şeyler olacak. Bunun ismi refleks reaksiyonudur” dedi.
Modern finans teorilerine tenkit getiren Spitznagel, “Modern finans riske nazaran ayarlanmış getiri dedikleri şeyi en üst seviyeye çıkarmakla ilgileniyor. Ve ben bu niyetin tüm yatırımlardaki en aldatıcı üç samimiyetsiz söz olduğunu düşünüyorum. ‘Riske’ nazaran ‘ayarlanmış’ ‘getiri’ nitekim değerli olan şeyden neredeyse uzaklaşmayı hedefliyor ki bu da elbette vakit içerisinde serveti en üst seviyeye çıkarmaktır. Kıymetli olan tek şey budur” ifadelerine yer verdi.
Bu bağlamda ‘çeşitlendirme’ üzere değerli borsa taktiklerini de reddeden Spitznagel bu çeşit çağdaş portföy stratejilerinin kullananların gelen portföy getirilerini uzun vadede düşürdüğünü savunuyor.
Spiztnagel küçük yatırımcılar için risk azaltmanın borsalardaki çöküşler sırasında altın üzere inançlı limanlara taşınıp korunmasından çok yatırımcıların kendi aksiyonlarından korunması ile alakalı olduğunu söyledi:
- “Riskleri azaltmak, piyasalara yahut dünyadaki sistematik risklere yahut vahim bir şeye karşı korumak olarak düşünülmemelidir. Hakikaten, bunu sizin kendinize karşı kendinizi korumak ve korktuğunuzda yapacağınız aptalca şeylere karşı korunmak olarak düşünmek gerekir.”
Yine de Spitznagel kaygılı olan yatırımcıların pay senetlerine yatırımlarını azaltmasını ve nakit tasarruflarını desteklemesini tavsiye etti. Bu sayede piyasalar gerileme sürecinden kurtulurken yatırımcılar kendini daha rahat hissedebilir. Kelam konusu stratejiyi Warren Buffett da uyguluyor.
Spitznagel, “Sadece düşük maliyetli geniş çaplı bir endeks fonu satın alın ve piyasalar %20 düşerse satışa geçeceğiniz bir pozisyonda olmadığınıza emin olun. Bu Buffett’ın verdiği bir tavsiye üzere geliyor. O şayet şimdiye kadar yaşamış ve muhtemelen yaşayacak en büyük yatırımcıysa, ki o denli, muhtemelen bu da epey âlâ bir tavsiyedir” dedi.