Uzmanlardan ikaz: Vergiler gelire nazaran alınmalı

• Haber7 – ÖZEL

Vergi artışının akabinde uzman isimler Haber7‘ye açıklamalarda bulundu. 

Tüketicilerden sağlanan dolaylı vergiler yerine gelirler üzerinden vergi adaletinin sağlanabileceğini belirten uzman isimler, vergi artışını yorumladı.

BAYRAM: BANKALAR FAİZ KARABORSACILIĞI YAPTI

Son yıllarda artan maliyetlerin yanında yüzyılın sarsıntısının yaşandığını ve bölgedeki vatandaşların gereksinimlerinin karşılanması için bir finansman gereksiniminin doğduğunu belirten Yeminli Mali Müşavir Muhammet Bayram, “Devletimiz ortaya koyduğu ulusal siyasetler ve ihracat fazlası ile bir iktisat siyaseti güdüyor lakin tüm dünyadaki enflasyon ortamından biz de etkilendik. Nihayetinde düşük faiz siyaseti uygulandı. Pandemi devrinde düşük faiz siyaseti yararlıydı. Zira yatırımın durmaması, istihdamın azalmaması gerekiyordu. Muhakkak bir noktada artık o sayılar döndürülememeye başladı. Nasıl döndürülemedi. Aslında bankalar burada faiz karaborsacılığı yaptı. Siyaset faizi 8,5’lardayken bankalar yüzde 50-70’lerden kredi kullandırmaya başlamıştı.” dedi.

“ENFLASYONA TESİR YAPACAK”

Yeni iktisat idaresiyle acı reçetenin kabullenildiğini belirten Bayram, “Mehmet Şimşek, piyasada bağlantı lisanını faal kullanarak bu süreci yönetmeye çalışıyor. Bu kapsamda oluşan bütçe açığını ve zelzelede oluşan finansman maliyetini karşılamak ismine yeni vergiler ihdas edildi.” sözünde bulundu.

Yüzde 20’dan yüzde 25’e çıkan kurumlar vergisinde ihracatçıya yüzde 5, imalatçılara yüzde 1 oranında indirim yapılacağını, MTV vergisinin de bir keze mahsus olarak 2 katına çıktığını kaydeden Bayram, “KDV’de yüzde 8 olan eserler yüzde 10’a çıkarıldı. Yüzde 18 olan eserler yüzde 20’ye artırıldı. Deterjan, sabun, kağıt, peçete ve ıslak mendil üzere eserlerde KDV oranı yüzde 8’den yüzde 20’ye çıkarıldı. Tabi bunlar bir nebze enflasyona tesir yapacaktır. İşletmeler bu oranı halka yansıtacak kesin tüketicinin cebinden daha fazla para çıkmış olacak.” diye konuştu.

“VERGİYİ ARTIRDIKÇA VERGİ GELİRİ DÜŞER”

Laffer Eğrisini hatırlatan Bayram, “Vergiyi ne kadar artırırsanız bir mühlet sonra vergi gelirleriniz düşer.” dedi. Bayram, “Şu anda zati bizim kurumlar vergisi oranımız Avrupa oranlarının altında. Sayın Mehmet Şimşek, sıkı maliye siyasetini seven bir kişilik. Evvelki maliye bakanlığı devrinde de tıpkı politikayı gütmüştü. Bu devirde de vergi kontrollerinin artacağını düşünüyorum. Kademeli bir formda faiz artışının devam edeceğini düşünüyorum. Piyasada oluşan regülasyonların sadeleşmesiyle bir arada sıkı bir maliye siyasetinin uygulanmasının yanında sıkı bir para siyaseti uygulanmalı ki, alınan tedbirler nihayete erdirilebilsin. Bu kapsamda bakacak olursan oluşan vergiler şu an itibaren makul. Gönül ister ki vergiler artırılması lakin oluşan maliyetlerden ötürü bunlar ihdas etti.” dedi.

“GELİR ÜZERİNDEN VERGİLENDİRME YAPILMALI”

Vergi adaletinin tüketim yoluyla değil gelir yoluyla sağlanacağına vurgu yapan Bayram, “Vergi adaletinin sağlanması ismine dolaylı vergilerden değil de gelir üzerinden vergilendirme yapılmalı. Dolaylı vergilerin, toplam vergiler üzerindeki hissesi bir epey yüksek. Fransa’daki servet vergisine benzeri olan kıymetli konut vergisi getirildi. Önümüzdeki periyotlarda de servet vergisinin gündeme geleceğini düşünüyorum. Şu an atılan adımların sonucu izleniyor. Piyasada kademeli bir faiz artışına gidildi. Bu izlendi ve kâfi olmadığı düşünüldü ki yeni vergilendirmeye gidildi. Tekrar piyasa izlenecektir. Bununla birlikte kademeli bir biçimde vergilerde kademeli artış görülebilecektir.” diye konuştu.

BAYDAR: ENFLASYONUN YÜKSELMESİNE SEBEP OLABİLİR

Ekonomist Hikmet Baydar, vergi artışlarının münasebeti olarak zelzele bölgesindeki yeni yapılanma münasebetiyle ve memur ile personellere yapılan artırımlarla ilgili oluşan kaynak gereksiniminden bahsedildiğini söyledi. “Vergi enflasyon demektir.” tabirini kullanan Baydar, eserlerin fiyatına vergi masraflarının de ek edileceğini söyledi. Baydar, “Bir yandan kur artışı öteki yandan vergi artışı önümüzdeki aylarda yıllık bazda enflasyonun yükselmesine sebep olabilir.” sözünde bulundu.

“BİR ADIM ÖTESİ RESESYON OLUR, ÇOK DİKKATLİ UYGULANMALI”

Resesyon uyarısı yapan Hikmet Baydar şunları söyledi:

“Sonuçta bir kamu geliri gerekiyorsa açıkçası vergi gelirlerinde şu an Türkiye’nin çok önemli bir halde maksatlarının üzerinde bir artış kelam konusuydu. Vergi azalışı kelam konusu değildi. Daha evvel açıklanan bilgilere nazaran vergi tahsilatında  yüzde 100’ün üzerinde performans vardı. Orada bir aksama kelam konusu değil. Yeni yapılacak harcamalarla ilgili olarak ona bir kaynak oluşturma uğraşı olduğunu görüyorum. Lakin bir yandan hazine yüzde 200’ün üzerinde iç borç çevirmesini gerçekleştirirken, vergi oranlarının da üste çekilmesi sıkı para siyasetinin önemli halde uygulanması demektir. Bunun da bir adım ötesi resesyon. O yüzden de çok dikkatli uygulanması gerekiyor.”

“VERGİ GELİRİ KUR ARTIĞI İÇİN ZATİ ARTACAKTI”

Yeni vergi oranlarının konulmasına gereksinim olmadığı fikrini paylaşan Baydar, “Çünkü vergi geliri sayı olarak artıyor. Kur arttığı için zati artacaktı. Kurdan ötürü TL cinsi fiyatlarda yükselme. Bu da vergi gelirlerinin artması demek. Hasebiyle vergi geliri tahsilatlı bir sorun yokken oranları üst çekerek tahsilatı riske atmak bana cazip değil. Altını çizmem gereken bir husus, vergi oranlarının yükseltilmesi, vergi gelirlerini artırmayabilir. Vergi kaçağını artırabilir, ona dikkat etmek lazım.” sözlerini kullandı.

“BÜTÜN SİSTEM KAYIT ALTINA ALINMALI”

Hikmet Baydar, vergi adaletini sağlamak için bütün sistemin kayıt altına alınması gerektiğini vurguladı. Baydar, şunları kaydetti:

Dolaylı vergiler yerine direkt vergi formülünün kullanılması gerektiğine vurgu yapan İş ve Toplumsal Güvenlik Uzmanı Umut Çıray, “Malumunuz olduğu üzere gelir dağılımında adaletsizlikleri giderebilmenin en kıymetli yollarından bir tanesi direkt vergiler üzerinden finansman sağlamaktır. Zira direkt vergide verginin konusu belirlidir. Yani kimdir mükellefi? Örneğin geliri elde edendir, ya da kurum yararını elde edendir. Ancak dolaylı vergide kişinin durumu belirli değildir. Mesela örnek veriyorum kişi 4. basamaktan gelir elde ediyorsa, aslında güzel gelir elde ediyordur. Ondan artan oranlı bir tarifeyle vergi alınması doğaldır. Ya da kişi şirket sahibidir, kurumlar vergisi mükellefidir. Artan oranlı vergi olması adaletlidir.” dedi.

Dolaylı vergilerde mükellefinin belirli olmadığını holding sahibi ile minimum ücretlinin tıpkı oranda vergi verdiğini belirten Çıray, şunları söyledi:

Bu gelirleri tıpkı oranda olmayan bireyler üzerinden birebir verginin alınması önemli bir vergi adaletsizliğine sebep oluyor.”

GELİR DAĞILIMINDA ADALETSİZLİĞE DE NEDEN OLUYOR

Dolaylı vergilerin gelir dağılımında da adaletsizliğe sebep olduğunu kaydeden Çıray, şunları söyledi:

“Bir kamu iktisat siyasetinin tesirini o denli çabucak görebilmemiz mümkün değildir” diyen Çıray, kelamlarına şunları ekledi: