Yunanistan’da koalisyon korkusu

Yunanistan’da pazar günü yapılan seçimlerde Yeni Demokrasi Partisinin, en yakın rakibi Radikal Sol İttifakı (SYRIZA) büyük farkla geride bırakması, haziranda düzenlenmesi öngörülen ikinci seçimde SYRIZA’nın oy kaybının artabileceği ve merkez soldaki tablonun değişebileceği yorumlarına neden oldu.

RASS SA Araştırma Şirketi’nden siyasi analist Maria Karakliumi’ye nazaran, sandıktan çıkan temel bildiri, Kiryakos Miçotakis’in Yeni Demokrasi’yi tek başına iktidara taşıma teklifini halkın kabul ettiği tarafında.

Miçotakis’in vatandaşlara “ya Yeni Demokrasi ile siyasi istikrar ya da koalisyonlarla ülkenin maceraya sürüklenmesi” seçeneklerini sunduğunu belirten Karakliumi, halkın tercihini siyasi istikrardan yana yaptığını söz etti.

“SYRIZA’nın oyları PASOK’a dönebilir”

Karakliumi “Bence kritik olan (seçim) sonrasında merkez sola ne olacağı. Bir sonraki seçimde hangi parti ana muhalefet partisi olacak ve siyasi partiler ortasında nasıl bir paylaşım olacak? Kanımca, Nikos Andrulakis liderliğindeki PASOK-KINAL ittifakı bildirisini güçlendirip bir sonraki seçimde oylarını artırma imkanına sahip.” diye konuştu.

PASOK-KINAL’ın her ne kadar SYRIZA’nın 9 puan gerisinde olsa da halktan ana muhalefet olmak için oy isteyeceğini belirten Karakliumi, merkez solun yaşayacağı değişimin de bundan sonra gündemde olacağını söz etti.

Karakliumi, SYRIZA’nın 2009’daki ekonomik krizden evvel yüzde 3 ila 5 oy oranına sahip bir parti olduğunu, 2012 sonrası artan oylarının temelde PASOK’tan gelenler olduğuna dikkati çekti.

PASOK’tan gelen oyların geri dönebileceğini söyleyen Karakliumi, SYRIZA’nın bu seçimdeki mağlubiyetinin sebebine ait şu değerlendirmede bulundu:

“Bir parti yalnızca seçim öncesi devirde harekete geçer, seçmenlerden ve üyelerden seçimde oy isterse maalesef halk ve vatandaş ortasında bir bağ inşa edemiyor. Şayet SYRIZA, 4 yıllık ana muhalefet sürecinde 2019’da neden kaybettiğini anlayıp parti ile vatandaş ortasında bir münasebet inşa etmeye çalışsaydı, halk, partiyi kendine yakın hissederdi.”

Karakliumi, Yeni Demokrasi’nin bu seçimdeki galibiyetinin sebebinin ise halka en muteber siyasi tahlil olarak görünmesi olduğunu söyledi.

Bunun, halkın, hükümetin son 4 yılda Yeni Demokrasi idaresinden şikayeti olmadığı manasına gelmediğini vurgulayan Karakliumi, “Ufukta daha uygun bir siyasi teklif alternatifi göremediler.” dedi.

“SYRIZA’nın halka bildirisi net değildi”

GPO Araştırma Şirketi Müdürü Andonis Paparyiris de seçimden evvel SYRIZA’nın halka verdiği bildirinin net olmadığını, farklı koalisyon seçenekleri önerdiğini belirterek, “Halk sandığa gittiğinde aslında kendine gelen bildirinin yalnızca bir tane olduğunu fark etti. O da hükümetin net bildirisiydi. Ana muhalefetin bildirisi ise çok bulanıktı.” dedi.

Paparyiris, SYRIZA’nın hem gerçekleştirilebilir gerçekçi bir planı olmadığını hem de kendini halka anlatamadığını söyledi.

Bu seçimlerin Miçotakis ve Çipras’ın da karşılaştırıldığı bir seçim olduğuna işaret eden Paparyiris, “Miçotakis, iktisatta daha yetenekli ve tesirli bir önder olarak görülüyor. Tersine Çipras, bu mevzuda halkın inancını kazanamadı.” diye konuştu.

Paparyiris, seçim sonrası için “Diğer iki parti (SYRIZA ve PASOK) kim merkez solun başkanı olacak diye tartışacak. Evvelki yıllarda SYRIZA, PASOK seçmeninden oy almıştı. Artık PASOK merkez solun büyük gücü olmak için bu seçmeni tekrar kazanmak istiyor.” yorumunu yaptı.

 “Halk koalisyon istemedi”

Yunan Devlet Televizyonu ERT’in tecrübeli gazetecisi Fanis Papathanasiu da sandıktan çıkan bildirinin, halkın koalisyon istemediğini ortaya koyduğunu söyledi.

SYRIZA’nın bu kadar oy kaybetmesinin ve Yeni Demokrasi ile ortasında böylesi büyük bir fark olmasının beklenmediğini belirten Papathanasiu, anketlerin de bunu öngöremediğini tabir etti.

Papathanasiu, SYRIZA’nın kaybettiği oyların PASOK’a ve meclise giremeyen öteki küçük partilere yöneldiğini lisana getirerek, “Seçim sonrası SYRIZA’nın durumunun Aleksis Çipras için çok sıkıntı olacağına inanıyorum, çünkü bu büyük mağlubiyetin akabinde partisini rastgele bir perspektif olmaksızın tekrar seçime götürecek ve birçok kişi SYRIZA’nın hem PASOK hem de Özgürlük Seyri Partisi lehine daha da fazla güç kaybedeceğine inanıyor.” diye konuştu.

Yeni Demokrasi’nin de yanılgıları olmasına karşın istikrarlı bir yol izlediğini vurgulayan Papathanasiu, vatandaşların, Miçotakis’in istikrar ve yeni istihdam alanları yaratılması üzere olumlu yanlarına odaklanmış gözüktüğünü söyledi.

Papathanasiu, seçmenlerin önemli bir alternatife de sahip olmadığını söz ederek, “SYRIZA seçmenlere alternatif muteber bir hükümet olduğuna dair hiçbir ilham vermedi. Halk istikrarı tercih etti. Çipras, ülkeyi yönetebileceğine inandıramadı halkı.” dedi.

Papathanasiu, Miçotakis’in, ikinci seçimden sonra halkın vereceği “güçlü talimatla” Türkiye ile bağlardaki meselelerin tahlili için daha rahat hareket edebileceğini de savundu.

“Miçotakis, dış siyasette sıkıntıların tahlili için fırsat doğurabilir”

Atina Üniversitesi Milletlerarası Bağlantılar Profesörü Panayotis Çakonas da ikinci defa sandığa gidildiğinde Miçotakis’in mecliste büyük bir oranla tek başına iktidar olacağını düşündüğünü kaydetti.

Çakonas, Miçotakis’in liberal fikirlere sahip bir önder olduğunu belirterek, bunun dış siyasetteki yansıması için “Dış siyasette liberal niyet komşularla düzgün ilgiler ve komşularla sıkıntıların tahlili manasına gelir. Miçotakis’in kazanması Türkiye ile öbür Balkan ülkeleriyle, hem düzgün bağlar kurulması hem de problemlerin tahlili için daha büyük bir fırsat doğuruyor.” değerlendirmesini yaptı.

Yeni Demokrasi seçimi açık orta farkla önde bitirmişti

Yunanistan’da 21 Mayıs’ta düzenlenen genel seçimlerde resmi olmayan sonuçlara nazaran Yeni Demokrasi yüzde 41’e yakın oy alarak (146 sandalye) en yakın rakibi SYRIZA’ya 20 puan fark atmıştı.

SYRIZA, yüzde 20,07’lik oy ve 71 sandalyeyle ikinci sırada yer almıştı.

Seçim yarışını üçüncü olarak tamamlayan PASOK-KINAL ittifakı ise yüzde 11,45’lik oyla 41 sandalyenin sahibi olmuştu.

Yeni seçim sistemine nazaran ikinci defa sandığa gidilebilir

Yunanistan’da bu yıl birinci defa uygulanan seçim sistemi, sandıktan çıkan sonuçların rastgele bir partinin tek başına iktidar olmasına müsaade vermemesi halinde koalisyon için görüşmelerin yapılmasını öngörüyor. Koalisyon için uzlaşıya varılamaması halinde ise seçmenler için ikinci sefer sandık kuruluyor.

Sandığa ikinci defa gidildiğinde, birinci olan partiye en az yüzde 25 oy almak kaydıyla 300 sandalyelik parlamentoda, oy oranına bağlı olarak fazladan 20 ila 50 sandalye veriliyor.

Başta Miçotakis olmak üzere mecliste kelam sahibi olan parti önderlerinin koalisyon seçeneğini reddetmesi nedeniyle seçmenin 25 Haziran’da tekrar sandığa gideceği öngörülüyor.